Quarter 1/2014

มะลิ ที่ สุ ด

ส วนในประเทศไทย ก็ มี มะลิ ที่ เป นพื ชพื้ นเมื องของไทย อยู มากมายถึ ง ๓๔ ชนิ ด ขึ้ นกระจายอยู นั บตั้ งแต พื้ นราบ ชายหาด ไปจนถึ งยอดดอย หรื อขึ้ นอยู ในป า คนไทยจึ งเรี ยกว า มะลิ ป า มะลิ เลื้ อย หรื อมะลิ เขี้ ยวงู เรี ยกแต ละชนิ ดซ้ ำกั นไปมา แยกไม ออกว าชนิ ดไหนเป นชนิ ดไหน ต างจากชนิ ดอื่ นอย างไร แต ไม เป นไรครั บ วั นนี้ จะขอนำท านไปสั มผั สกั บ มะลิ สยาม หนึ่ งเดี ยวของไทย ที่ มี ลั กษณะโดดเด นแตกต างจากชนิ ดอื่ น อย างเด นชั ด ขอเชิ ญทุ กท านไปรู จั ก มะลิ ต นเล็ กที่ สุ ดในโลกกั นเลยครั บ เมื องไทยในอดี ต มี นั กสำรวจต างชาติ ท านหนึ่ ง ชื่ อ หมอคาร (A.F.G. Kerr) เป นนายแพทย ชาวไอริ ชที่ มี ชี วิ ตอยู ในช วงป พ.ศ. ๒๔๒๐-๒๔๘๕ ท านได เดิ นทางเข ามาในประเทศไทย ในป พ.ศ. ๒๔๔๕ รั บราชการอยู ที่ จั งหวั ดเชี ยงใหม มี ความ สนใจกล วยไม ป าเป นอย างมาก ได ใช เวลาว างศึ กษาจนเชี่ ยวชาญ และยั งได เดิ นทางไปสำรวจพรรณไม อื่ นๆ ที่ อยู ใกล เคี ยงกั บ จั งหวั ดเชี ยงใหม เมื่ อวั นที่ ๒ กุ มภาพั นธ พ.ศ. ๒๔๕๕ ท านได เดิ นทางมา ที่ อำเภอแม ทา จั งหวั ดลำพู น ได เก็ บตั วอย างของมะลิ ชนิ ดหนึ่ ง ในพื้ นที่ ระดั บความสู ง ๔๕๐ เมตร แล วส งไปให ศาสตราจารย วิ ลเลี่ ยม แกรนท เครบ (William Grant Craib) ตรวจสอบชื่ อ ที่ หอพรรณไม คิ ว ประเทศอั งกฤษ พบว าเป นมะลิ ชนิ ดใหม นั บ เป นการค นพบครั้ งแรกในประเทศไทย จึ งตั้ งชื่ อให เป นเกี ยรติ กั บประเทศไทย ว า Jasminum siamense Craib หมายถึ ง มะลิ ที่ พบครั้ งแรกในประเทศสยาม (ชื่ อเรี ยกประเทศไทยใน สมั ยนั้ น) แล วตี พิ มพ รายงานการตั้ งชื่ อในป พ.ศ. ๒๔๕๖ ต อมาเมื่ อวั นที่ ๑ กั นยายน พ.ศ. ๒๔๖๓ ท านได รั บการแต งตั้ ง ให รั บราชการเป นนั กพฤกษศาสตร และเป นเจ ากรมท านแรก ของกองตรวจพั นธุ รุ กขชาติ เดิ นทางไปสำรวจพรรณไม ทั่ ว ประเทศ ต นเล็ ก แต ดอกไม เล็ ก มะลิ สยาม เป นมะลิ ต นเล็ กที่ สุ ดในโลก ต นมี ลั กษณะเป น พุ มเตี้ ย สู งเพี ยง ๒๕ เซนติ เมตร จึ งเหมาะสมที่ จะปลู กเป น ไม กระถาง ตั้ งประดั บอยู หน าบ าน และเมื่ อถึ งช วงออกดอก ในเดื อนมกราคมถึ งเดื อนพฤษภาคม จะประจั กษ ได ว า มะลิ สยาม ที่ มี ต นขนาดเล็ กที่ สุ ดในโลกนั้ น กลั บเบ งบานดอกขนาด ใหญ มี เส นผ านศู นย กลางถึ ง ๓-๔ เซนติ เมตร เรี ยกได ว า ต นเล็ กแต ดอกใหญ ทำไมถึ งชื่ อมะลิ สยาม ตามเรื่ องราวอั นน าพิ ศวงของการสำรวจพรรณไม

ในโลก

มะลิ คื ออะไร เมื่ อกล าวถึ ง “มะลิ ” บางคนอาจจะนึ กไปถึ งแม มะลิ ... ชื่ อของแม ฮิ ปโปลู กดกที่ อยู ในสวนสั ตว หรื อนึ กไปถึ งนมตรา มะลิ .. ขาวข น หวานมั น ซึ่ งก็ ห ามความคิ ดใครไม ได แต คนไทย ส วนใหญ คงจะนึ กถึ ง ดอกไม สี ขาว กลิ่ นหอม แล วก็ นึ กต อไป ถึ งพวงมาลั ยคล องคอรั บแขก พวงมาลั ยคล องหน ารถ พวง มาลั ยคล องมื อ พวงมาลั ยไหว พระ ไหว เจ า และที่ สวยสุ ดๆ ก็ คงจะเป นพวงมาลั ยคล องคอคู บ าวสาว หลายคนอาจจะนึ ก ไปถึ งต นมะลิ ที่ เป นพุ มกลมๆ ปลู กอยู ในกระถางหรื อในแปลง ข างบ าน โชยกลิ่ นหอมน าพิ สมั ย แล วก็ นึ กต อไปว า มะลิ ที่ เห็ น อยู ทุ กเมื่ อเชื่ อวั น เห็ นกั นมาตั้ งแต เด็ ก ทั้ งมะลิ ลาและมะลิ ซ อน นั้ น เป นพรรณไม ของไทย แต เชื่ อไหมครั บว า ความคิ ดนั้ นผิ ด เพราะว าทั้ งมะลิ ลาและมะลิ ซ อนไม ใช พื ชพื้ นเมื องของไทย เป นพื ชพื้ นเมื องที่ มี กระจายอยู ตั้ งแต ภาคตะวั นตกเฉี ยงเหนื อ ของอิ นเดี ย ต อเนื่ องไปยั งอั ฟกานิ สถาน ตะวั นออกกลาง จนถึ งตุ รกี แล วก็ มี ผู นำเข ามาปลู กในประเทศไทย ในยุ คที่ นั ก เดิ นเรื อจากยุ โรปเดิ นทางเข ามาค าขาย