Quarter 1/2014

ซ าย : กลี บเลี้ ยงเป นแผ นใหญ ขวา : ผลเริ่ มแก

รู ปร างแบบไหน มะลิ สยามมี ใบรู ปวงรี กว าง ๒-๔.๕ เซนติ เมตร ยาว ๓-๗ เซนติ เมตร โคนใบเป นรู ปลิ่ มถึ งกลมมน เรี ยวเข าหาก านใบ ปลายใบกลมมนถึ งมนทู ก านใบยาว ๔-๘ มิ ลลิ เมตร ใบบาง ขอบใบเรี ยบ มองเห็ นเส นแขนงใบ ๔-๕ คู เป นร องตื้ นๆ ด านบน แต เป นสั นนู นด านล าง ช อดอกแต ละช อมี ๑-๓ ดอก ออกที่ ปลายยอด ก านดอกยาวตั้ งแต ๐.๗-๓ เซนติ เมตร ความพิ เศษคื อ มี กลี บเลี้ ยงเป นแผ นสี เขี ยวคล ายวงรี ขนาดใหญ มาก คื อ กว าง ๔-๕ มิ ลลิ เมตร และยาว ๑๐-๑๕ มิ ลลิ เมตร อาจเรี ยกได ว า เป นมะลิ ที่ มี กลี บเลี้ ยงขนาดใหญ ที่ สุ ดในโลก ก็ ว าได นอกจากนี้ ยั งมี หลอดกลี บดอกสี ขาว ยาว ๑๘-๒๒ มิ ลลิ เมตร แต ละกลี บดอกมี ๖-๙ กลี บ เป นรู ปแถบ กว าง ๓-๖ มิ ลลิ เมตร ยาว ๑๕-๒๕ มิ ลลิ เมตร เมื่ อดอกบานจะมี เส นผ าน ศู นย กลางของดอก ๓-๔ เซนติ เมตร ติ ดผล ๑-๒ ผล มี ทรงกลม หรื อทรงไข มี ขนาดเส นผ านศู นย กลาง ๖-๑๒ มิ ลลิ เมตร เมื่ อสุ ก จะมี สี แดงเข ม ในผลจะมี เมล็ ด ๑ เมล็ ด และมี กลี บเลี้ ยงที่ เจริ ญ เป นแผ นแข็ งรองอยู ต างจากชนิ ดอื่ นตรงไหน ถึ งแม จะมี กลี บเลี้ ยงเป นแผ นกว างไม เหมื อนใคร และมี ขนาดใหญ ที่ สุ ด แต มะลิ สยามกลั บมี ขนาดลำต นเล็ กที่ สุ ดในโลก คื อ มี ลั กษณะเป นพุ มเตี้ ย สู งเพี ยง ๒๕ เซนติ เมตร แตกต าง จากมะลิ ชนิ ดอื่ นๆ ที่ เป นไม เลื้ อย และมี ลำต นเลื้ อยเกี่ ยวพั น ต นไม หรื อเลื้ อยพาดไปบนพุ มไม อื่ นได ไกลหลายเมตร ในช วง ที่ ออกดอก มะลิ สยามจะดู คล ายกั บไม คลุ มดิ นเตี้ ยๆ มี ใบ สี เขี ยวเข ม แต ออกดอกสี ขาวกระจายแน นเต็ มพื้ นที่ ส งกลิ่ น หอมแรง นั บเป นเสน ห ของไม ดอกหอมพื้ นเมื องของไทยอี ก อย างหนึ่ ง หลั งจากดอกโรยไปแล ว ๒-๓ เดื อน ผลอ อนกลมๆ ๑-๒ ผลที่ มี สี เขี ยวเข มของมะลิ สยาม จะเปลี่ ยนเป นสี เหลื องส ม และสี แดงเข มเมื่ อแก จั ด แตกต างจากมะลิ ชนิ ดอื่ นที่ ส วนใหญ มี ผลแก สี ดำ

สวยแถวไหน หากจะยลโฉมความงาม ความน ารั กของมะลิ สยาม ก็ จะ ต องท องเที่ ยวไปตามภู เขาหิ นปู นที่ มี อยู ทั่ วเมื องไทย หรื อตาม ป าเต็ งรั งนั บตั้ งแต ภาคเหนื อในจั งหวั ดเชี ยงใหม แม ฮ องสอน ลำพู น ลำปาง ตาก กำแพงเพชร และนครสวรรค ภาคตะวั น- ออกเฉี ยงเหนื อที่ จั งหวั ดนครราชสี มา ขอนแก น และเลย ภาคกลางที่ จั งหวั ดลพบุ รี และสระบุ รี ภาคตะวั นตกเฉี ยงใต ที่ จั งหวั ดกาญจนบุ รี ราชบุ รี เพชรบุ รี และประจวบคี รี ขั นธ แต เหนื อสิ่ งอื่ นใด เรื่ องที่ จะต องบอกกล าวกั น ณ ที่ นี้ ก็ คื อ มะลิ สยามเป นพรรณไม ถิ่ นเดี ยวของไทย (endemic to Thailand) คื อมี ถิ่ นกำเนิ ดในประเทศไทย มี ขึ้ นอยู เฉพาะใน เมื องไทยเท านั้ น ไม มี ในประเทศอื่ น ทนทานสุ ดๆ จากถิ่ นกำเนิ ดและการกระจายพั นธุ ของมะลิ สยามที่ มี อยู ตามภู เขาหิ นปู น และตามป าเต็ งรั งที่ แห งแล งในแต ละภาคของ ประเทศไทย แสดงให เห็ นว า เป นมะลิ ที่ ทนทานต อความแห ง ต องการน้ ำหรื อความชื้ นน อย นอกจากนี้ ยั งพบลั กษณะพิ เศษ คื อ ส วนของลำต นใต ดิ นสะสมอาหารอยู ใกล กั บราก ดั งนั้ น เมื่ อมี ไฟไหม ในช วงฤดู แล ง ส วนที่ อยู เหนื อพื้ นดิ นถู กไฟไหม หมด ก็ ยั งสามารถแตกลำต นเป นกิ่ งขึ้ นมาใหม ได เห็ นได ชั ดเจนหลั ง จากฝนตกครั้ งแรก จะแตกกิ่ งอ อนขึ้ นมาใหม อย างรวดเร็ ว พร อมทั้ งแตกใบอ อนและผลิ ดอกออกมา บานต อนรั บการมา เยื อนของหมู แมลงทั้ งหลาย ไม ว าจะเป นผี เสื้ อ ผึ้ ง ชั นโรง* และแมลงป กขาว

* ชื่ อผึ้ งขนาดเล็ ก