Quarter 1/2014

ปลูกเลี้ยงแบบไหนดี ดินปลูกที่เหมาะสมกับตนกลามะลิสยาม ควรเปนดินรวน ระบายน้ำดี และมีอินทรียวัตถุมาก หากไมมีดินปลูกลักษณะ ดังกลาว ก็สามารถปรับปรุงดินปลูกใหเปนดินผสมที่เพิ่ม อินทรียวัตถุเขาไปแทน เชน ปุยคอก ปุยหมัก ใบไมผุ ปลูกลง กระถางปลูกประดับลงแปลง หรือปลูกคลุมโคนตนไมใหญ ในที่มีแสงรำไรหรือกลางแจง ในแตละวันใหรดน้ำพอชุม คอยดูแลกำจัดวัชพืชบาง และตัดแตงกิ่งใหมีทรงพุมสวยงาม เพียง ๑ ป หลังเทศกาลปใหมไมนาน ทานก็จะไดเชยชม ดอกไมที่สวยงามและกลิ่นหอมอันนาประทับใจ ฝากความหวังอะไร ไวกับมะลิสยาม ดวยความภาคภูมิใจที่มะลิสยามเปนพรรณไมถิ่นเดียว ของไทย ประเทศอื่นไมมี มะลิสยามจึงควรจะเปนทรัพยากร ธรรมชาติที่เปนมรดกของชาวไทยทุกคน ดวยความหวังวา นาจะมีนักวิจัยผูเกงกาจสักรายหนึ่ง ชวยคนหาสารสำคัญใน ตน ใบ ดอก ผล แมกระทั่งในราก หรือหาสรรพคุณทาง สมุนไพรใหชัดเจน ถาไดขึ้นมาแลว ใหรีบจดสิทธิบัตรทั้งใน เมืองไทยและตางประเทศ รีบปกปอง รักษาผลประโยชนของ ชาติใหคนไทยไดใชประโยชน กอนที่จะมีนักวิจัยตางชาติ มาฉกฉวยเก็บเอาไปวิจัย แลวไปจดสิทธิบัตรเปนผลประโยชน ของเขาแตเพียงผูเดียว แลวเราก็ไดแตนั่งมองตาปริบๆ และ ถารูแลววามะลิสยามมีประโยชนจริง ก็สามารถสงเสริมให เกษตรกรปลูกในพื้นที่ขนาดใหญ เพื่อผลิตเปนวัตถุดิบสมุนไพร สรางอาชีพใหกับเกษตรกรและผูแปรรูป สรางรายไดใหกับ หมูบาน นำเงินตราและความมั่งคั่งมาสูประเทศของเรา และ ยังหวังอีกวา นาจะมีนักปรับปรุงพันธุพืชมาชวยเปลี่ยนรูป ลักษณใหชวนมองมากยิ่งขึ้น ใหดอกมีหลายสี สีแดง สีเหลือง สีชมพู สีสม สีเขม สีออน หรือลายประ คงจะดีไมนอย หรือ ชวยปรับปรุงใหออกดอกไดตลอดป เพื่อแขงขันกับมะลิซอน มะลิลา ใหคนไทยไดเลือกปลูกกันไดตามใจชอบ

สวยเมื่อไหร มะลิสยามที่ขึ้นกระจายอยูในพื้นที่แตละภาคของไทย จะออกดอกเบงบานตามธรรมชาติและสงกลิ่นหอมเหลื่อมกัน ไปในแตละพื้นที่ นับตั้งแตเดือนมกราคมถึงเดือนพฤษภาคม นอกจากนี้ ชวงมาเยือนของฝนแรก ยังมีผลใหชวงการบาน ผันแปรไปอีกดวย แตอยางไรก็ตาม เมื่อดูชวงเวลาการบาน ของทั้งประเทศแลว ก็พบวา จะบานไลกันลงมา ตั้งแตในภาค เหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง มาจนถึงภาค ตะวันตกเฉียงใต แนนอนวาเมื่อถึงฤดูที่มะลิสยามผลิดอกบาน เมื่อไร ก็ปรากฏความสวยงามเมื่อนั้น พรอมกลิ่นหอมอันนา ประทับใจเปนของกำนัลอีกดวย มะลิสยามก็เฉกเชนมะลิหรือพรรณไมพื้นเมืองอื่นๆ ที่สืบพันธุไดดวยเมล็ด หากพบตนมะลิสยามขึ้นอยูแถวไหน ลองคนหาในบริเวณใกลๆ กัน ก็จะพบตนกลาเล็กๆ ขึ้นอยูดวย สามารถขุดแยกนำไปปลูกได จะปลูกเปนไมกระถางก็ได หรือ ปลูกลงแปลงก็ดี เพียงแตวา ในชวงที่ปลูกใหม ควรรดน้ำใหชุม และถาแสงแดดแรงจัด หรือแดดรอนมาก ก็ควรทำรมพรางแสง ใหดวย แตถาหาตนกลาไมได จะขุดแยกพุมของตนแมพันธุไป ปลูกก็ได แตบางคนอาจใชวิธีตัดกิ่งไปปกชำ ก็ไดเชนกัน เพียง แตมีเคล็ดลับวา ควรปกชำกิ่งในกระถาง รดน้ำพอชุม แลวยก กระถางเขาไปไวในกระโจมพลาสติก หรือใสลงในถุงพลาสติกใส มัดปดปากถุงเพื่อลดหรือปองกันการคายน้ำ กิ่งชำก็จะไมเหี่ยว และจะออกรากไดภายใน ๒ สัปดาห สวนวิธีการขยายพันธุ ที่แสนงายอีกวิธีหนึ่งคือ การเพาะเมล็ด เลือกเก็บผลแกจัดสี แดงมาเพาะ สวนมากผลจะแกในราวเดือนเมษายนถึงมิถุนายน ในแตละผลจะมีเพียง ๑ เมล็ด เมื่อเก็บผลแกมาแลว ใหนำมา เพาะเมล็ดไดเลย ไมควรจะเก็บไวนาน และหามนำไปตากแดด ใหแหง เพราะจะทำใหเมล็ดเสื่อมความงอก แลวงอกเปน ตนกลาไดนอยลง ขยายพันธุอยางไร

ดร.ปยะ เฉลิมกลิ่น

ปจจุบันเปนผูเชี่ยวชาญพิเศษ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีแหงประเทศไทย (วว.) ทำงานวิจัยเกี่ยวกับเรื่องทางดานเทคโนโลยีการเกษตร ในการพัฒนา พรรณไมที่หายากและใกลสูญพันธุเพื่อการใชประโยชนและอนุรักษ อยางยั่งยืน