Quarter 2/2015

เวลาที่ เรารั กใครสั กคน สิ่ งที่ อยู ลึ กลงไปในหั วใจ ของเรากล าวว า คุ ณสำคั ญมากพอๆ กั บฉั น ครั้ น ความรั กลึ กซึ้ งมากขึ้ น เราจะกล าวว า คุ ณสำคั ญยิ่ งกว า ฉั นเสี ยอี ก ถ าเกิ ดเหตุ วิ กฤติ ฉั นยอมตายได เพื่ อให คุ ณ รอดชี วิ ต สิ่ งมี ชี วิ ตทุ กชนิ ดย อมรั กชี วิ ตของตน เราต องเริ่ ม จากการรั กตั วเองก อน เพราะเราใกล ชิ ดกั บตั วเองมาก กว าใครอื่ น ครั้ นเมื่ อเรารั กคนอื่ น แล วพร อมจะสละชี วิ ต เพื่ อคนที่ เรารั ก ณ จุ ดนั้ น เราเริ่ มให ความสำคั ญกั บ คนอื่ นมากกว าตั วเองแล ว และหากความรู สึ กอั นดี งามนี้ สามารถแผ ขยายออกไปสู ผู คนที่ เรารั กน อยลงไปเรื่ อยๆ จนกระทั่ งถึ งคนที่ เราเกลี ยด ...ไม นานนั ก เราจะเลิ กมอง ตั วเองเป นศู นย กลาง แล ว ตั วเรา ก็ จะเริ่ มหายไป จนกลายเป นเพี ยง ที่ ว างบริ สุ ทธิ์ นี่ คื อสภาวะที่ พระพุ ทธองค ทรงใช คำว า อนั ตตา ซึ่ งหมายถึ ง ความ ไม มี ตั วตน ความสุ ขไม ใช คุ ณสมบั ติ ของความคั บแคบ ความสุ ข คื อคุ ณสมบั ติ ของความเป ดกว างไร ข อจำกั ด เมื่ อตั วเรา กว างใหญ ไพศาลจนสรรพสิ่ งทั้ งมวลเข ามาอยู ในตั วเราได เมื่ อนั้ นเราจึ งจะมี ความสุ ขได ดั งนั้ น... เมื่ อใกล จะหลั บไป ทำใจให เป นสุ ข ตั้ งความปรารถนาแน วแน แผ ความสุ ขนั้ นออกไปรอบ ด าน ไม มี ขอบเขต ไม มี ประมาณ ไม เลื อกที่ รั กมั กที่ ชั ง ครอบคลุ มทุ กชี วิ ต ทั้ งพ อแม พี่ น อง ญาติ และมิ ตรสหาย เพื่ อนร วม โลกทั้ งที่ คุ นเคยหรื อห างไกล ไม ว าสนิ ทสนมหรื อเคยคิ ดเห็ นขั ดแย ง ขอให ทุ กผู คน สั ตว เป นสุ ขปราศจากทุ กข ภั ย.

ชี วิ ตที่ ยึ ดติ ดถื อมั่ นอย างแรงในสิ่ งต างๆ ที่ หลงคิ ด ว าจี รั งยั่ งยื น เป นชี วิ ตที่ มี ความทุ กข มาก เพราะความ เปลี่ ยนแปรไปของสิ่ งที่ ยึ ดถื อ หลงรั กกอดรั ดไว นั่ นเอง ชี วิ ตที่ ประกอบด วยป ญญา รู ทั นสภาวะของสิ่ ง ทั้ งหลายว าเปลี่ ยนแปรไปได ย อมเป นชี วิ ตที่ ทุ กข น อย มี ความสุ ขสงบใจมาก และเป นชี วิ ตที่ พึ งปรารถนา มนุ ษย สั ตว เกิ ดโดยกามและอยู ในกาม แต มนุ ษย จะต องเติ บโต กามของมนุ ษย จะต องพั ฒนา เช นที่ เด็ ก จะต องเติ บโตเป นผู ใหญ เด็ กที่ ไม รู จั กโตนั้ นผิ ดธรรมชาติ และผิ ดธรรมะ กามของมนุ ษย ที่ คงรู ปแบบสั ตว ก็ ผิ ดธรรมะ และเป นสาเหตุ แห งป ญหา เมื่ อผู คนมุ งเสวยกามรสเฉพาะตน ใช คู สมสู เป น เพี ยงวั ตถุ เพื่ อบรรลุ ผล เขายั งอยู ในกรอบสำนึ กแคบ เช นสั ตว เพราะยั งไม เติ บโตทางจิ ตใจ ที่ จะเห็ นและคารวะ คุ ณค าของมนุ ษย ในมนุ ษย และยั งไม รู จั กที่ จะรั ก แม ปาก จะพร่ ำเพ อคำว ารั กเพี ยงใด ความรั ก ความใคร เป นของคู กั นในชี วิ ตผู คน เป นสิ่ งที่ มี รากฐานลึ กซึ้ งในธรรมชาติ ของชี วิ ตและจิ ตใจ เป นสิ่ งที่ จะต องเผชิ ญด วยสติ รอบคอบระมั ดระวั ง ความรั กเป นการแผ ขยายของดวงใจที่ อิ่ มเอิ บงดงาม ความใคร เป นการเรี ยกร องตามความปรารถนาของ เนื้ อหนั ง ความรั กเป นของทิ พย ชโลมใจ ความใคร เป น อาหารของร างกาย ความรั กเป นบุ ปผาผลิ บานสะพรั่ ง ความใคร เป น รากในปุ ยและดิ น ความรั กที่ ปราศจากความใคร อาจไกลเกิ นไป สำหรั บหลายคน แต ความใคร ที่ ปราศจากความรั กนั้ น เปรี ยบเหมื อนน้ ำทะเล แก ความกระหายของคนเรื อแตก ไม ได ยิ่ งดื่ มกิ นเข าไป ก็ ยิ่ งตายเร็ ว เมื่ อดำเนิ นชี วิ ตเป นโสด จะสนองตอบความ เห็ นแก ตั วอย างไรก็ ได แต ประสบการณ ชี วิ ตจะยื นยั นว า นั่ นแหละคื อสาเหตุ แห งความทุ กข ทั้ งของตนเองและผู อื่ น การมี คู ครองเป นโอกาสให จิ ตใจได พั ฒนาขยายกว างขึ้ น ในเชิ งคุ ณธรรมความดี งาม คื อจะได รู จั กรั กผู อื่ นอย าง ที่ รั กตนเอง เมื่ อมี ลู ก เกิ ดความรั ก เอื้ ออาทร ห วงใยลู ก ก็ จะสำนึ กในความรั กที่ บิ ดามารดาเคยมี ต อตน และเริ่ ม เรี ยนรู คุ ณค าความสั มพั นธ อั นดี งามที่ มนุ ษย ทั้ งหลาย ควรมี ต อกั น ความรั กระหว างเพศนี่ แหละ สามารถใช เป นพื้ นฐานการพั ฒนาชี วิ ตจิ ตใจขึ้ นสู ระดั บคุ ณธรรม ความดี งามสู งสุ ดที่ มนุ ษย พึ งบรรลุ ถึ งได

... ระวี ภาวิ ไล

ศาสตราจารย เกี ยรติ คุ ณ ดร.ระวี ภาวิ ไล เป นราชบั ณฑิ ต อาจารย คณะวิ ทยาศาสตร

จุ ฬาลงกรณ มหาวิ ทยาลั ย และเป นนั กวิ ชาการด านดาราศาสตร มี ผลงานประพั นธ และงานแปลมากมาย ทั้ งด าน วิ ทยาศาสตร พุ ทธศาสนา วรรณกรรม และปรั ชญา