Quarter 2/2017

มาเป นประชากรกรุ งธนบุ รี หนึ่ งในนั้ นคื อ ‘เจ าจอมแว น’ ในรั ชกาลที่ ๑ ครั้ นเมื่ อสร างกรุ งเทพฯ ยั งกวาดต อน ลาวสองฝ งโขงตั้ งแต หลวงพระบาง เวี ยงจั นทน จำปาสั ก และลาวในอี สานเข ามาขุ ดราก ก อกำแพงพระนคร แล วตั้ งหลั กแหล งในกรุ งเทพฯ สื บมา มี หลั กฐานแจ มชั ด ว าเจ านาย ‘วงศ เวี ยงจั นทน ’ ใกล ชิ ดกั บราชวงศ จั กรี ตั้ งแต ก อนรั ชกาลที่ ๑ ขึ้ นครองราชย ครั้ นเมื่ อสร าง กรุ งเทพฯ จึ งโปรดให สร างวั งบางยี่ ขั น ริ มแม น้ ำ เจ าพระยาให เจ านายลาวเหล านี้ ‘ฝรั่ งมั งค า’ ก็ มาพึ่ งพระเจ าตาก ไม ใช แค กลุ มคนในดิ นแดนตะวั นออกเท านั้ น ที่ เป น ส วนสำคั ญในกรุ งธนบุ รี ทว า ยั งมี ฝรั่ งดั้ งขอข ามน้ ำข าม ทะเลจากซี กโลกตะวั นตกเข ามาพึ่ งพระบรมโพธิ สมภาร พระเจ าตาก ย อนกลั บไปในคราวเสี ยกรุ งครั้ งที่ ๒ ชาวคริ สตั ง ในกรุ งเก าหนี ความโกลาหลกระจั ดกระจายไป กระทั่ ง หลั งสถาปนากรุ งธนบุ รี คุ ณพ อกอรร (Corre) บาทหลวง ชาวฝรั่ งเศสที่ พาผู เข ารี ตลี้ ภั ยไปเขมรได เดิ นทางมาพร อม คริ สตั งและชาวโปรตุ เกสจำนวนหนึ่ ง เข าพึ่ งพระบรม โพธิ สมภาร เมื่ อ พ.ศ. ๒๓๑๒ โดยได รั บพระราชทาน ที่ ดิ นริ มแม น้ ำเจ าพระยา สร างวั ดซางตาครู ส บริ เวณติ ด กั บชุ มชนกุ ฎี จี นเป นศู นย รวมจิ ตใจชาวคาทอลิ ก ทุ กวั นนี้ ยั งมี เชื้ อสายชาวโปรตุ เกสอาศั ยอยู ร วมกั บ ชาวจี น โดยรั กษาไว ซึ่ งวั ฒนธรรมอาหารขึ้ นชื่ ออย าง ‘ขนมฝรั่ ง’ ที่ ได รั บสร อยห อยท ายว ากุ ฎี จี น กลายเป น ‘ขนมฝรั่ งกุ ฎี จี น’ ฟ งเผิ นๆ อาจให ความรู สึ กย อนแย ง ระหว างชื่ อกลุ มชนกั บนามสถานที่ แต นี่ คื อสิ่ งสะท อน ถึ งความหลากหลาย การหลอมรวม ผสมผสาน และ พลวั ตรทางวั ฒนธรรมที่ เกิ ดขึ้ นตลอดห วงประวั ติ ศาสตร ทุ กยุ คสมั ย ทั้ งหมดนี้ เป นเพี ยงส วนหนึ่ งของกลุ มคน แปลกหน าหลากภาษาและชาติ พั นธุ ที่ มี ส วนสำคั ญ ในกรุ งธนบุ รี ซึ่ งยั งมี ชาติ พั นธุ อี กมากมายที่ ไม อาจ เอ ยถึ งได ครบถ วน ครั้ นสิ้ นยุ คกรุ งธนบุ รี กรุ งเทพฯ ถู กสร างขึ้ นซ อนทั บกรุ งธน ผู คนเหล านั้ นไม ได หาย ไปไหน ทั้ งยั งมี การเคลื่ อนย ายเข ามาเพิ่ มเติ มอี ก หลายระลอก ชาวไทย คนท องถิ่ น กลุ มชนนานาชาติ พุ ทธ คริ สต อิ สลาม สมณชี พราหมณ และหลากลั ทธิ ความเชื่ อ ได กลายเป นส วนหนึ่ งของกรุ งรั ตนโกสิ นทร สื บทายาทเป น ‘คนไทย’ โดยสมบู รณ จนถึ งวั นนี้

หนั งสื อและแหล งข อมู ลอ างอิ ง - สาระน ารู กรุ งธนบุ รี จั ดพิ มพ โดย มู ลนิ ธิ อนุ รั กษ โบราณสถาน ในพระราชวั งเดิ ม พิ มพ ครั้ งที่ ๑ พ.ศ. ๒๕๔๓ - ธนบุ รี พิ มพ ครั้ งแรก สิ งหาคม ๒๕๔๒ โดยสำนั กพิ มพ สารคดี - พลั งลาว ชาวอี สาน มาจากไหน โดย สุ จิ ตต วงษ เทศ สำนั กพิ มพ มติ ชน พิ มพ ครั้ งแรก พ.ศ. ๒๕๔๙ - กรุ งเทพฯ กรุ งธนฯ มี ภู มิ สถานชื่ อบ านนามเมื อง โดย รุ งโรจน ภิ รมย อนุ กู ล และประภั สสร ชู วิ เชี ยร สำนั กพิ มพ ดรี มแคชเชอร พิ มพ ครั้ งแรก พฤษภาคม ๒๕๕๖ - แม น้ ำลำคลองสายประวั ติ ศาสตร โดย สุ จิ ตต วงษ เทศ พิ มพ ครั้ งที่ ๔ พฤศจิ กายน ๒๕๕๑ โดยกองทุ นเผยแพร ความรู สู สาธารณะ - กรุ งเทพมาจากไหน? โดย สุ จิ ตต วงษ เทศ สำนั กพิ มพ มติ ชน พิ มพ ครั้ งที่ ๒ ตุ ลาคม ๒๕๔๘ - ย านเก าในกรุ งเทพฯ โดย ปรานี กล่ ำส ม สำนั กพิ มพ เมื องโบราณ พิ มพ ครั้ งแรก มี นาคม ๒๕๔๕ - จดหมายข าวศู นย มานุ ษยวิ ทยาสิ ริ นธร (องค การมหาชน) ประจำเดื อนกรกฎาคม ๒๕๖๐ ฉบั บ ‘ทั กษะวั ฒนธรรม’ - ประวั ติ ชุ มชนกุ ฎี จี น โดยโครงการบั ณฑิ ตศึ กษา ม.ราชภั ฏ ธนบุ รี www.dit.druac.th - เรื่ อง ‘คลองมอญ กรุ งเทพ’ โดย องค บรรจุ น www.monstudies.com - ข าว วงเสวนาเผย หลากชาติ พั นธุ ร วมสร างกรุ งรั ตนโกสิ นทร ไม ใช แค คนไทย matichononline ๒๕ เม.ย. ๒๕๖๐

พรรณราย เรื อนอิ นทร จบการศึ กษาระดั บปริ ญญาตรี จากภาควิ ชาโบราณคดี และปริ ญญาโท สาขาจารึ กภาษาไทย ภาควิ ชาภาษาตะวั นออก คณะโบราณคดี มหาวิ ทยาลั ยศิ ลปากร เคยเป นภั ณฑารั กษ พิ พิ ธภั ณฑ เจ าพระยาบดิ นทรเดชา (สิ งห สิ งหเสนี ) และเจ าหน าที่ โครงการฐานข อมู ลจารึ กในประเทศไทย ศู นย มานุ ษยวิ ทยาสิ ริ นธร (องค การมหาชน) ก อนรั บหน าที่ คอลั มนิ สต ด านประวั ติ ศาสตร วั ฒนธรรมในหนั งสื อพิ มพ รายวั นและรายสั ปดาห หลายฉบั บ ป จจุ บั นอยู ในแวดวงสื่ อสารมวลชน