Quarter 1/2017

ดังนั้น มารูจักดอกพุดแทๆ ตามหลักการจำแนก พรรณไมที่อยูในสกุล Gardenia กันดีกวา โดยทั่วไป มีอยูทั่วโลก ประมาณ ๑๔๐ ชนิด และเปนพรรณไม พื้นเมืองที่อยูในประเทศไทย ประมาณ ๑๓ ชนิด สกุลนี้ เปนไมตนขนาดเล็กถึงขนาดกลาง หรือเปนไมพุม สวนตางๆ เมื่อออนมียางติดอยู ใบออกตรงขามเปนคู มีกานใบ เนื้อใบหนาเหนียวคลายหนังหรือยาง ปลาย หูใบมีน้ำยางสีเหลืองติดอยู มีดอกเดี่ยวที่ปลายยอด โคนกลีบดอกเปนหลอด ดอกหอม มีสวนตางๆ ของดอกอยางละ ๕-๑๐ สมบูรณเพศ ดอกสีขาวหรือ เหลือง ผลมีเปลือกหนา เนื้อในผลแยกเปน ๕-๘ สวน เมล็ดแบน เมื่อรูจักลักษณะโดยรวมของสกุลนี้แลว คราวนี้ มารูจักดอกพุดพื้นเมืองจริงๆ กันบาง รักนา (Gardenia carinata Wall. exRoxb.) มีชื่อ ทองถิ่น เชน ตะบือโก บาแยมาเดาะ พุดน้ำบุศย ระนอ ระไน รัตนา เปนไมตนผลัดใบเล็กนอย สูง ๔-๗ เมตร ทรงพุมกลมแนน ใบรูปหอก ติดอยูเปน กระจุกที่ปลายกิ่ง ดอกเดี่ยวออกปลายยอดขนาด ๖-๙ เซนติเมตร โคนกลีบดอกเชื่อมกันเปนหลอด ปลายแยกเปน ๗ กลีบ ขอบกลีบหยักเวาคลายหัวลูกศร เริ่มบานสีขาว ตอมาเปลี่ยนเปนเหลืองนวลและทายสุด สีแสด ผลรูปทรงกลมรี เมื่อสุกสีเหลือง พบขึ้นตาม ปาดิบชื้นในภาคใต ระดับ ๑๐๐-๔๐๐ เมตร รวมทั้ง ในประเทศมาเลเซีย สามารถขยายพันธุไดทั้งวิธีการ เพาะเมล็ด ตอนกิ่ง เสียบยอด ทาบกิ่ง ออกดอกพรอมกัน เต็มตนในชวงเดือนมีนาคม รักนาเปนพรรณไมในสกุลนี้ ที่มีทรงพุมขนาดใหญสุด มีขนาดใบและดอกขนาดใหญ ที่สุด ดอกที่ใกลโรยมีสีเขมจัดจานมากที่สุด เปนเรื่องแปลกที่รักนา พืชพื้นเมืองของไทย กับพุดน้ำบุศย ซึ่งเปนไมดอกไมประดับจากตางประเทศ มีชื่อพฤกษศาสตรเหมือนกัน คือ Gardenia carinata Wall. exRoxb. เนื่องจากมีรูปทรงดอกที่เหมือนกัน ทั้งๆ ที่มีขนาดทรงพุม ใบ ดอกและผลแตกตางกันมาก พุดผา (Gardenia collinsiae Craib) มีชื่อทองถิ่น เชน ขอยดาน ขอยหิน พุด เปนไมตนผลัดใบ สูง ๓-๕ เมตร ใบอยูชิดกันทำใหดูเปนกระจุกใกลปลายกิ่ง รูปรีแกมรูปสี่เหลี่ยมขนมเปยกปูน ดอกเดี่ยวออกปลายกิ่ง และงามใบ ขนาด ๕-๖ เซนติเมตร โคนกลีบดอกเชื่อมกัน เปนหลอด ปลายแยกเปน ๕-๖ กลีบ สีขาว ตอมาเปน สีเหลืองนวล กลิ่นหอม ผลรูปกลม ขนาด ๑.๕-๒ เซนติเมตร ผลสุกสีน้ำตาล สภาพนิเวศวิทยาและการ กระจายพันธุ พบขึ้นตามปาเบญจพรรณ ปาดิบแลง

พุดผา

คำมอกนอย

พุดนานเจา

พุดสี