Quarter 1/2017

คำมอกนอย บานเต็มตน

และตามเขาหินปูน ในภาคตะวันออก ภาคกลางและ ภาคตะวันตก ระดับ ๕๐๐-๗๐๐ เมตร สามารถขยาย พันธุไดทั้งวิธีการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง เสียบยอด ทาบกิ่ง ออกดอกพรอมกันเต็มตนในชวงเดือนกุมภาพันธ-มีนาคม เดนสะดุดตาสีขาวโพลน และออกทะยอยไดอีกจนสิ้น ฤดูฝน คำมอกนอย (Gardenia obtusifolia Roxb. exHook.f.) มีชื่อทองถิ่น เชน กระบอก กระมอบ ไขเนา คมขวาน ฝรั่งโคก พญาผาดาม พุดนา สีดาโคก เปนไมตนผลัดใบ สูง ๓-๕ เมตร เรือนยอดโปรง ใบรูปไข ปลายใบมน ดอกเดี่ยวออกปลายกิ่ง ดอกบานขนาด ๕-๖ ซม. โคนกลีบดอกเชื่อมกันเปนหลอด ปลายแยกเปน ๕ กลีบ สีขาวแลวเปลี่ยนเปนเหลือง ผลทรงกลมสีน้ำตาลแกม เขียว สภาพนิเวศ พบตามปาเบญจพรรณและเขาหินปูน ทางภาคเหนือ ตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันตก สถานภาพเปนไมหวงหามประเภท ก การขยายพันธุที่ เหมาะสมที่สุดคือ วิธีการเพาะเมล็ด สวนวิธีการอื่นๆ ไดผลต่ำมาก ตนคำมอกนอยที่ขึ้นอยูในพื้นที่แหงแลง จะผลัดใบและออกดอกดกเต็มตนในชวงเดือนกุมภาพันธ เดนสะดุดตามากในปาโปรงและสงกลิ่นหอมแรง คำมอกหลวง (Gardenia sootepensis Hutch.) มีชื่อทองถิ่น เชน ไขเนา คำมอกชาง ผาดาม ยางมอก ใหญ สะแลงหอมไก หอมไก เปนไมตนผลัดใบ สูง ๕-๘ เมตร ใบรูปไขกวางหรือรูปรี จุดเดนตรงตายอด จะมีน้ำยางเหนียวสีเหลืองหรือสีสมติดอยู ดอกเดี่ยว โคนกลีบดอกเปนหลอดยาว ปลายแยกเปน ๕ กลีบ ดอกมีขนาด ๖-๘ เซนติเมตร เมื่อแรกแยมมีสีขาว แลวเปลี่ยนเปนสีเหลืองเขม ผลทรงกลมหรือรูปไข ผลแกสีน้ำตาลเขม นิเวศวิทยา พบตามปาเต็งรังและ ปาเบญจพรรณ ในระดับใกลน้ำทะเลถึง ๙๐๐ เมตร สถานภาพเปนไมหวงหามธรรมดาประเภท ก. สามารถ ขยายพันธุไดทั้งวิธีการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง เสียบยอด ทาบกิ่ง ตนคำมอกหลวงออกดอกดกเต็มตนในชวง เดือนกุมภาพันธ-มีนาคม เดนสะดุดตามากในปาโปรง และสงกลิ่นหอมแรงตนที่ขึ้นอยูในที่แหงแลง จะผลัดใบ และออกดอกดกมาก ในปจจุบันมีการคัดเลือกพันธุ ที่ออกดอกไดตลอดป

ผาดาม (Gardenia coronaria Buch.-Ham.) มีชื่อ ทองถิ่น เชน คงคา คำมอก ชันยอด ปนยอด พุดน้ำ พุดใหญ อางวาง เปนไมพุมหรือไมตนขนาดเล็ก สูง ๑-๒ เมตร ใบรูปไขกลับ ปลายใบมนหรือแหลมสั้น ดอกเดี่ยว โคนกลีบดอกเปนหลอดยาว ปลายแยกเปน ๗ กลีบ ดอกมีขนาด ๖-๘ เซนติเมตร เมื่อแรกแยม มีสีขาว แลวเปลี่ยนเปนสีเหลืองผลรูปทรงกลมรี สามารถขยายพันธุไดทั้งวิธีการเพาะเมล็ด ตอนกิ่ง และปกชำ ตนผาดามออกดอกดกเต็มตนในชวงเดือน กุมภาพันธ-มีนาคม สีดา (Gardenia griffithii Hook.f.) มีชื่อทองถิ่น เชน ตะเกียง ปะลีตอ เปนไมตนขนาดเล็ก สูง ๒-๓ เมตร ทรงพุมกลมโปรง ใบรูปรีกวาง ดอกเดี่ยวออกปลายกิ่ง สีขาว โคนกลีบดอกเปนหลอด ปลายแยกเปน ๖ กลีบ เมื่อบานมีเสนผานศูนยกลาง ๔-๕ เซนติเมตร ผลกลม แปนสีเขียวสดปลายผลมีกลีบเลี้ยงเปนหลอดยาวติดอยู เมื่อสุกสีเขียวอมเหลือง มีกระจายพันธุในปาพรุภาคใต และในประเทศมาเลเซีย สามารถขยายพันธุไดทั้งวิธีการ เพาะเมล็ด และตอนกิ่ง ออกดอกในชวงเดือนมีนาคม