เหรียญตั้งโตะ ในงานวันเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระนางเจาเสาวภาผองศรีพระราชเทวี รัตนโกสินทรศก ๑๐๙
ชิ้นงานเครื่องลายครามจีนในสยาม
พระราชทานรางวัลการตั้งโตะ
เครื่องกระเบื้องจีนที่ทางสยามมีคำสั่งผลิตสำหรับ ชาวสยาม ของที่พบสวนใหญผลิตในชวงคริสตศตวรรษ ที่ ๑๙ สมัยรัตนโกสินทรกอนการเปลี่ยนแปลงการ ปกครอง พ.ศ.๒๔๗๕ มีรูปลักษณตางจากเครื่องกังไส ที่ผลิตใชในประเทศจีน และตางจากของชาวจีนที่สงไป ขายที่อื่น เครื่องกระเบื้องเหลานี้จะมีลายอยูดานลาง ไดแก ลายอักษร จปร. เปนตราประจำพระองค ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว โปรดเกลาฯ ใหออกแบบลายพระอักษรพระปรมาภิไธยประดับ เครื่องถวย สั่งทำมาจากเมืองจีนเมื่อ ป พ.ศ.๒๔๓๐- ๒๔๓๑ จ.ศ.๑๒๕๐ สมัยพระเจากวางสู ใหหมอมเจา ประวิช ชุมสาย ผูกลายออกแบบมา ๑๒ แบบ นำไป สั่งทำที่เมืองจีน และไดสงพระยาวิศุกรรมศิลปประสิทธิ์ (นอย ศิลป) ไปกำกับการเขียนลายที่นั่น งานนี้ใหพระยา บริบูรณโกษากร (ฮวด) เปนผูทำการธุรติดตอ ถวยชาม ที่สั่งในครั้งนั้นใตถวยมีตราอักษรพระปรมาภิไธย จปร. สยาม ในกรอบสี่เหลี่ยมจีน เรียกวา โปอิ้น ไทยเรียกยอ วา ตราโป มีตัวเลข ๑๒๕๐ กำกับบอกจุลศักราช ตรงกับ ป พศ.๒๔๓๑ นำเขามาใชในวัง ถวายแกพระราชาคณะ พระราชทานแกพระบรมวงศานุวงศ และขาราชการที่มี ความชอบ เครื่องถวยรุนนี้เขียนตราอักษรพระปรมาภิไธย จปร. ประดิษฐเปนลวดลายตางๆ จึงเรียกวาลายยี่สยาม ยี่คต ยี่ยาว ยี่ซอน ยี่ขัด ยี่คอดขัด
การตั้งโตะในงานเฉลิมพระชนมพรรษา รัตนโกสินทรศก ๑๐๙ นับเปนครั้งแรกที่ทรงโปรดเกลาฯ ใหมีการพระราชทานเหรียญรางวัล เรียกวา แปะ ความปรากฏในหนังสือวชิรญาณวิเศษ เลม ๕ แผนที่ ๔๙ ความวา “ผูที่ตั้งโตะจะไดรับพระราชทานรางวัลทุกโตะ รางวัลแบงออก ๕ ชั้น ชั้นที่ ๑ แปะทองคำรอยหู มีพูแลสายไหมทอง ผูกกิ่งแพรสีเหลือง มีรางวัลเดียว ชั้นที่ ๒ แปะกาไหลทอง มีพูแลสายทองสลับเงิน ผูกกิ่งไผแพรสีแดง มี ๕ รางวัล ชั้นที่ ๓ แปะเงินตัวหนังสือกาไหลทอง มีแลพูเงิน ผูกกิ่งไผแพรสีชมพู มี ๑๐ รางวัล ชั้นที่ ๔ แปะเงิน สายแลพูไหมแดง ผูกกิ่งไผแพร สีเขียว บันดาผูที่ไดผาแดงทั้งปวงจะไดรับ ไมไดกำหนด วามีกี่รางวัล ชั้นที่ ๕ แปะทองแดง สายแลพูไหมเขียว ผูกกิ่งไผ แพรสีมวง บันดาผูที่ไดผาแดงทั้งปวงจะไดรับ ไมได กำหนดวามีกี่รางวัล” มีการพระราชทานรางวัลแกกรรมการ กรรมการ จะไดรับรางวัลสำหรับการปฏิบัติหนาที่ ไดแก พัดยศ กรรมการ พัดยศรองกรรมการ เข็มโป-เจียม เหรียญ กรรมการ เครื่องไทยธรรม
Powered by FlippingBook