Quarter 1/2015

กุหลาบมอญ

...กระถางแถวแกวเกดพิกุลแกม ยี่สุนแซมมะสังดัดดูไสว สมอรัดดัดทรงสมละไม ตะขบขายคัดไวจังหวะกัน... และอีกตอนหนึ่ง ความวา ...ยี่สุนกุหลาบมะลิซอน ซอนชูชูกลิ่นถวิลหา ลำดวนกวนใจใหไคลคลา สายหยุดหยุดชาแลวยืนชม...

ยี่เขง

ยี่สุน ที่กลาวถึงนี้เปนกุหลาบมอญที่มีดอกขนาด เล็ก มีกลิ่นหอม ทรงตนเปนพุมเตี้ย มีความสูง ๓๐-๕๐ เซนติเมตร แตกกิ่งสั้นๆ ไดจำนวนมาก ตามลำตนและ กิ่งมีหนามเล็กๆ ใบประกอบแบบขนนก มีใบยอย ๓-๗ ใบ ออกชอดอกที่ปลายยอด หรืออาจจะเปนดอกเดี่ยว กลีบดอกมีจำนวนมากเรียงอัดกันแนน ออกดอกบาน ตลอดป แตละชอจะทะยอยบานหรือบานพรอมกัน ๒ ดอก ดอกแยมและบานอยูได ๒-๓ วันแลวโรย เปน พรรณไมที่มีการกระจายพันธุดั้งเดิมอยูในทวีปยุโรป ตะวันออกจนถึงเขตตะวันตกของทวีปเอเซีย มีการ ปรับปรุงและคัดเลือกพันธุมาเปนระยะเวลายาวนานมาก เหมาะสมที่จะปลูกเปนไมประดับกระถางและไมประดับ สวน สามารถขยายพันธุไดทั้งการตอนกิ่ง ปกชำและ ติดตา ในชวงที่นำเขามาใหมๆ นับเปนพรรณไมที่หายาก มีคุณคามาก ปลูกอยูในวังตามราชสำนัก มีราชนิกูล ในสมัยนั้นบางทานชื่อ ยี่สุน และยังคงนิยมตั้งเปนชื่อ ผูหญิงกันมาเปนระยะเวลายาวนาน ในปจจุบัน ชื่อของ ตนยี่สุน เรียกรวมอยูกับตนกุหลาบมอญ

ยี่โถดอกสีขาว

หากกลาวถึงเฉพาะ ยี่สุน ที่ตั้งชื่อขึ้นในสมัยรัชกาล ที่ ๒ แลว นับวาเปนพืชตางประเทศที่นำเขามาใหม ในสมัยนั้น ยังมีจำนวนนอย เปนพืชหายากที่มีคุณคา จึงเปนพรรณไมที่มีปลูกกันอยูเฉพาะในราชสำนัก รวมทั้งในกลุมของผูที่คาขายกับตางประเทศ แตไม สามารถระบุไดชัดเจนวา ใครเปนผูนำเขามาและนำ เขามาจากแหลงใด จากบทวรรณคดีขุนชางขุนแผน พระราชนิพนธใน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย กลาวถึงยี่สุน ความวา