Quarter 1/2015

ยี่หรา

ยี่หรา เปนคำที่ใชเรียกชื่อพืช ๒ ชนิด ชนิดที่ ๑ เรียก ยี่หรา หรือ กะเพราญวน หรือ โหระพาชาง มีชื่อสามัญภาษาอังกฤษ Tree basil, Clove basil, Shrubby basil, African basil, ขึ้นตาม ธรรมชาติในฮาวาย เรียก Wild basil มีชื่อพฤกษศาสตร วา Ocimum gratissimum L. วงศ Lamiaceae เปนชนิด กินใบ ใชผัดหรือใสแกงปรุงรส แตงกลิ่นอาหาร เปน พรรณไมที่ไดรับการกลาวถึงอยูในเรื่องตนไมเทศสมัย รัชกาลที่ ๒ สวนชนิดที่ ๒ เรียก ยี่หรา หรือ เทียนขาว มีชื่อ สามัญภาษาอังกฤษ Cumin, Cummin มีชื่อพฤกษ- ศาสตรวา Cumminum cyminum L. อยูในวงศ Apiaceae หรือ Umbelliferae มีถิ่นกำเนิดในแถบเมดิเตอรเรเนียน จนถึงอินเดีย ชนิดนี้ใชผลแหงเปนเครื่องเทศและยาหอม พรรณไมชนิดนี้ไมปรากฏหลักฐานวานำเขามาตั้งแตเมื่อไร และชื่อเรียกยี่หรา ซ้ำกับชนิดที่ ๑ ตั้งแตเมื่อไร คำวา ยี่หรา มีอยูในกาพยเหเรือชมเครื่องคาวหวาน พระราชนิพนธใน พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหลานภาลัย ความวา • แกงไกมัสมั่นเนื้อ นพคุณ พี่เอย หอมยี่หรารสฉุน เฉียบรอน ชายใดบริโภคภุญช พิศวาส หวังนา

ยี่หรา ที่ใชใบปรุงแตงกลิ่นอาหารนี้ มีลักษณะเปน พุมเตี้ย สูง ๕๐-๘๐ เซนติเมตร แตกกิ่งจำนวนมาก ใบเดี่ยวออกตรงขามกัน รูปรี ปลายใบแหลม ขอบใบ หยัก ใบยาว ๔-๘ เซนติเมตร เนื้อใบออนนุม มีกลิ่นหอม ออกดอกเปนชอยาว เมล็ดแกสีดำขนาด ๑ มิลลิเมตร ขยายพันธุโดยการเพาะเมล็ดและปกชำ มีอายุอยูได ๑-๒ ป เปนพรรณไมที่มีถิ่นกำเนิดและ กระจายพันธุอยูบริเวณเมดิเตอรเรเนียน นอกจากใชใบ ปรุงอาหาร เพิ่มรสหอมและเผ็ดรอนในแกงกะหรี่ แกงเผ็ด แกงเขียวหวานแลว ยังมีสรรพคุณทางยา สมุนไพร ใชตนและรากตากแหง ตมดื่มชวยยอยอาหาร เปนยาขับลม แกปวดทอง ทองอืด ทองเฟอ ใบมี วิตามินซีและแคลเซี่ยม ชวยขับเหงื่อที่เปนของเสียออก จากรางกาย ชวยบำรุงธาตุในรางกาย แกโรคเบื่ออาหาร คลื่นไส ดวยการใชใบชงเปนชาดื่มรอนๆ มีคุณสมบัติ ชวยฆาเชื้อจุลินทรีย จากงานวิจัยพบวาสามารถชวย ยับยั้งและชวยชะลอการขยายตัวของเซลลมะเร็ง การขยายพันธุตนยี่หราโดยการเพาะเมล็ดและ ปกชำ มีอายุอยูได ๑-๒ ป ชอบขึ้นอยูกลางแจง ดินรวน และมีความชุมชื้นสูง เปนพรรณไมที่อยูในสกุลเดียวกับ แมงลัก โหระพา กะเพรา และใชปรุงแตงรสอาหาร เหมือนกัน แตมีการใชนอยกวา จึงไมคอยพบวามีปลูก เปนพืชสวนครัวเหมือนชนิดอื่นๆ

แรงอยากยอหัตถขอน อกใหหวนแสวง ฯ • มัสมั่นแกงแกวตา หอมยี่หรารสรอนแรง ชายใดไดกลืนแกง แรงอยากใหใฝฝนหา

Powered by