Quarter 4/2012

แม ว าอยุ ธยาจะไม พบหลั กฐานการพบแร ทองคำ ก็ ตาม แต จากการที่ อยุ ธยาถื อว าเป นประเทศ ที่ มี แสนยานุ ภาพทางการทหารและมี ความ สามารถทางการค า จึ งกล าวได ว าอยุ ธยาได ทองคำมาด วยสามวิ ธี การคื อ ๑. จากชั ยชนะ ในสงคราม ๒. จากเครื่ องบรรณาการจาก ประเทศราช ๓. จากการค าขาย

ทองคำแห งสยามช วงรั ตนโกสิ นทร ในสมั ยรั ตนโกสิ นทร  มี การใช ทองในรั ชสมั ยพระบาทสมเด็ จ พระพุ ทธยอดฟ าจุ ฬาโลก และพระบาทสมเด็ จพระพุ ทธเลิ ศหล า นภาลั ย ได ทรงนำเอาผ าลายทองคำบางสะพานและทองคำจี น แจกจ ายข าราชการแทนเบี้ ยหวั ด ในรั ชสมั ยพระบาทสมเด็ จ พระจอมเกล าเจ าอยู หั ว ได เสด็ จไปทอดพระเนตรสุ ริ ยุ ปราคาที่ หว ากอ จ.ประจวบคี รี ขั นธ เมื่ อทอดพระเนตรแล วได พระราชทาน ทองคำบางสะพานหนั ก ๑ บาทแก ทุ กคนที่ ตามเสด็ จ ในป พศ. ๒๔๑๖ พระบาทสมเด็ จพระจุ ลจอมเกล าเจ าอยู หั ว มี หลั กฐานปรากฏว า มี การทำเหมื องแร ทองคำที่ กบิ นทร บุ รี โดย ช างคนไทยที่ สำเร็ จการศึ กษาด านวิ ศวกรรมจากสก อตแลนด คื อ พระปรี ชากลการ (สำอาง อำมาตยกุ ล) แต ภายหลั งได ป ดกิ จการลง ในป ๒๔๒๒ ป จจุ บั นมี เหมื องแร ทองคำธาตรี ที่ จั งหวั ดพิ จิ ตร บริ ษั ท อั ครา ไมนิ่ ง จำกั ด ได รั บสั มปทานในการขุ ดแร ส วนการนำเข าทองคำมา ในประเทศไทยมี การนำเข าทองคำมาจากประเทศออสเตรเลี ย สวิ ตเซอร แลนด และทวี ปแอฟริ กา เมื่ อแรกมี ช างชาวจี นทำทองในสยาม กรุ งเทพฯ เป นจุ ดหมายปลายทางของชาวจี นจำนวนมาก ที่ ต องการออกมาแสวงหาหนทางใหม ให กั บชี วิ ตตั วเอง เช นเดี ยวกั บ ชาวจี นที่ ชื่ อ ตั้ งโต ะกั ง (โต ะกั งแซ ตั้ ง) เข ามาในสยามในสมั ยรั ชกาล ที่ ๕ เมื่ อเข ามาแรกๆ จี นโต ะกั งไม ได มี ทรั พย สิ นเงิ นทองอะไรมา มากมาย มี แต ความสามารถในการทำทองเท านั้ น แรกเริ่ มที เดี ยว จี นโต ะกั งทำได เพี ยงตั้ งโต ะริ มถนนบริ เวณเยาวราชรั บทำทอง โดย รั บจ างทำทองจากทองคำใบใหญ (ทองคำใบใหญ คล ายทองแท ง ในป จจุ บั นแต เรี ยกชื่ อแตกต างกั น จากการสอบถามคุ ณกิ ตติ และ คุ ณคำปอน ผู นำชมพิ พิ ธภั ณฑ ทองคำได เล าให ฟ งว า “สั นนิ ษฐาน ว าทองคำใบใหญ คงเป นทองนำเข ามาจากต างประเทศมากกว า ที่ ทางสยามจะมี เหมื องทองทำเอง”) จากคนไทยที่ มี ฐานะดี ให มาทำ เป นแหวนทองบ าง กำไลทองบ าง สร อยทองบ าง ที่ เรี ยกในสมั ยนี้ ว าทองรู ปพรรณ จี นโต ะกั งเป นช างทองที่ มี ความสามารถ มี ความ

ผู เขี ยน ได เห็ นการเปลี่ ยนแปลงราคาของทอง จากราคาไม กี่ พั นบาทต อหนึ่ งบาท เพิ่ มเป นสองหมื่ นกว าบาทในป จจุ บั น ทำให มี ความสนใจเกี่ ยวกั บทองคำ จึ งได พยายามค นหาข อมู ลจากหลาย แหล งหนั งสื อเก าและได สอบถามจากคำบอกเล าของคนเก าๆ จนได ข อมู ลพอสมควรและประสงค จะเผยแพร ข อมู ลเหล านี้ ให แก เพื่ อนนั กอ านทั้ งหลายดั งความต อไปนี้ ทองคำแห งสยามเมื่ อแรกเริ่ ม สมั ยสุ โขทั ย จากหลั กฐานเก าแก ที่ สุ ดพบบนศิ ลาจารึ ก พ อขุ นรามคำแหงหลั กที่ ๑ ด านที่ ๑ บรรทั ดยี่ สิ บเอ็ ด กล าวถึ ง ทองคำในฐานะสิ นค าอย างหนึ่ ง ความว า “จั กใคร ค าม าค า จั กใคร ค าเงิ นค าทองค า ไพร ฟ าหน าใส” และจากศิ ลาจารึ กหลั กที่ ๑ ด านที่ ๒ บรรทั ด ๒๔ ความว า “พระพุ ทธรู ปทองคำ มี อั ฐารส มี พระพุ ทธรู ป” นอกจากนี้ หลั กฐานที่ เป นรู ปธรรมที่ สามารถเห็ นจนป จจุ บั น นี้ ได แก พระพุ ทธรู ปแบบสุ โขทั ย นามว า พระสุ โขทั ยไตรมิ ตร ปางมารวิ ชั ยขั ดสมาธิ ถื อเป นพระพุ ทธรู ปทองคำที่ ใหญ ที่ สุ ดในโลก สร างโดยช างสุ โขทั ย ป จจุ บั นประดิ ษฐานอยู ที่ วั ดไตรมิ ตรวิ ทยาราม กรุ งเทพ ครั้ นมาถึ งสมั ยอยุ ธยา แม ปรากฏว าตลอดอายุ ๔๑๗ ป ที่ อยุ ธยาเป นเมื องหลวง ชาวอยุ ธยานิ ยมใช ทองคำอย างแพร หลาย จากพระมหากษั ตริ ย ต อเนื่ องมาจนขุ นนาง ตลอดจนไพร ฟ า ข าแผ นดิ น แต ก็ ไม ปรากฏหลั กฐานที่ แน ชั ดได เลยว ามี การค นพบ ทองคำในเขตกรุ งศรี อยุ ธยาเลยแม แต ครั้ งเดี ยว ยกเว นการพบทอง แขวงเมื องบางสะพานในรั ชสมั ยพระเจ าบรมโกศ