Quarter 3/2016

หมู ปราสาทประธาน ที่ ปราสาทเป อยน อย (ด านหน า)

แผนผั งโดยรวมของปราสาทเป อยน อยประกอบ ด วยปราสาทอิ ฐบนฐานหิ นศิ ลาแลง ๓ หลั ง เป น ประธานหลั กของเทวสถาน นอกจากนี้ ยั งมี อาคาร ขนาดเล็ กที่ เรี ยกกั นทั่ วไปว าวิ หารหรื อบรรณาลั ย ๑ หลั ง อยู ที่ มุ มด านทิ ศตะวั นออกเฉี ยงใต อาคารทั้ งหมดมี กำแพงก อด วยศิ ลาแลงล อมรอบเอาไว ในกรอบรู ป สี่ เหลี่ ยมผื นผ า โดยมี ประตู ซุ มทางเข ารู ปกากบาทที่ เรี ยกกั นว า “โคปุ ระ” อยู ที่ กึ่ งกลางของกำแพง ๒ ด าน คื อ ทางทิ ศตะวั นออกและทิ ศตะวั นตก เพื่ อใช เป นทาง เข าสู ตั วปราสาท ภายนอกกำแพงศิ ลาแลงมี สระน้ ำ โบราณรู ปตั วยู ๒ สระ ล อมรอบอี กชั้ นหนึ่ ง โดยเว น ช องทางเดิ นไว ในแนวตรงกั บประตู ซุ มหน าและหลั ง นอกจากนี้ ที่ ลานด านหน า (ทิ ศตะวั นออก) นอกกำแพง และสระน้ ำ มี ฐานอาคารที่ เรี ยกว า “ชาลาเอกมุ ข” ก อด วยศิ ลาแลงเพื่ อกั้ นขอบเขตทางด านหน าอี ก ๑ ชั้ น ส วนภายนอกสุ ด ซึ่ งป จจุ บั นมี แนวถนนกั้ นเอาไว มี บาราย (สระน้ ำขนาดใหญ ) ที่ เรี ยกกั นว า “สระวงษ ” อี ก ๑ สระ

“ปราสาทเป อยน อย” เป นชื่ อเรี ยกปราสาทหิ น แห งหนึ่ งที่ ตั้ งอยู ในจั งหวั ดขอนแก น ปราสาทหลั งนี้ มี แผนผั งและองค ประกอบทางสถาป ตยกรรมที่ รั งสรรค ขึ้ นอย างงดงามและถู กต องตามกฎเกณฑ ของช างโบราณ และยั งถื อเป นปราสาทหิ นที่ มี อาณาบริ เวณกว างใหญ ที่ สุ ดในเขตภู มิ ภาคอี สานตอนบนอี กด วย ภู มิ สถานที่ ตั้ งของปราสาทเป อยน อย ปราสาทเป อยน อย ตั้ งอยู ที่ บริ เวณบ านหั วขั ว ตำบลเป อยน อย อำเภอเป อยน อย จั งหวั ดขอนแก น โดยอยู ห างจากตั วอำเภอเป อยน อยไปทางทิ ศเหนื อ ไม ถึ ง ๑ กิ โลเมตร ด านหน าของปราสาทติ ดกั บทางหลวง หมายเลข ๒๒๙๗ ซึ่ งเป นเส นทางติ ดต อระหว างอำเภอ เป อยน อยกั บอำเภอบ านไผ ปราสาทแห งนี้ บางท าน เรี ยกกั นว า “ธาตุ กู ทอง” ตามชื่ อวั ดที่ ตั้ งอยู ด านข าง อย างไรก็ ตาม ทั้ งชื่ อปราสาทเป อยน อยและธาตุ กู ทอง ล วนเป นชื่ อที่ เรี ยกกั นโดยผู คนในชั้ นหลั งทั้ งสิ้ น เนื่ องจากชื่ อที่ แท จริ งของปราสาทเขมรนั้ น ส วนใหญ จะทราบได ก็ จากจารึ กที่ มี อายุ ร วมสมั ยกั บตั วปราสาท แต เราไม พบข อความในจารึ กที่ กล าวถึ งชื่ อของปราสาท แห งนี้ แต อย างใด