Quarter 2/2013

การเดิ นทางทางบกไปสุ พรรณบุ รี ที่ ปรากฏเป นลายลั กษณ อั กษร มี ในรายงานการเดิ นทางตรวจราชการของสมเด็ จกรม พระยาดำรงราชานุ ภาพ เล าถึ งการเดิ นทางจากอ างทองไปสุ พรรณ- บุ รี โดยทรงม า ออกจากเมื องอ างทอง ขณะที่ น้ ำเพิ่ งลด หนทางยั ง เฉอะแฉะ ผ านย านสาวร องไห มาเข าเมื องสุ พรรณ ใช เวลาเดิ นทาง ค อนวั น การเดิ นทางครั้ งนี้ เป นการเสด็ จครั้ งแรก และเป นการ เดิ นทางที่ ลบความเชื่ อเรื่ องห ามเจ าไปเมื องสุ พรรณ คราวสมเด็ จกรมพระยาดำรงราชานุ ภาพ ไปตรวจราชการ ร.ศ. ๑๒๒ (พ.ศ. ๒๔๔๗) ทรงเล าถึ งการเดิ นทางเข ากรุ งเทพ มหานครของชาวเมื องสุ พรรณบุ รี ก อนป ร.ศ. ๑๑๗ (พ.ศ. ๒๔๔๒) ไว ว า “ได ทราบว า คนสุ พรรณบุ รี จะไปกรุ งเทพฯ น าน้ ำต องไปเรื อ จนถึ งกรุ งเทพฯ บ าง บางที ไปเรื อเพี ยงบ านผั กไห ไปลงเรื อเมล ที่ นั่ น ถ าน าแล งโดยมากเดิ นทางบกไปลงเรื อเมล ที่ บ านผั กไห ” ทรงเล า ต อว า “เดี๋ ยวนี้ (พ.ศ. ๒๔๔๗) คนไปมาระหว างสุ พรรณกั บกรุ งเทพฯ ขึ้ นลงที่ สะเตชั่ นวั ดงิ้ วรายวั นละมากๆ จนกรมรถไฟจะทำทางรถไฟ หลี กตรงนี้ และขยายสะเตชั่ นให ใหญ ขึ้ นกว าแต ก อน” รถไฟสายใต เริ่ มมี ตั้ งแต ป พ.ศ. ๒๔๔๖ จากบางกอกน อยถึ ง เพชรบุ รี และสาเหตุ ที่ คนสุ พรรณบุ รี ไปขึ้ นลงรถไฟเข ากรุ งเทพฯ ที่ สถานี รถไฟวั ดงิ้ วราย เพราะมี เรื อเมล โดยสารแล นรั บส งคน โดยสารระหว างเมื องสุ พรรณบุ รี กั บสถานี วั ดงิ้ วราย

“ออกแล วจ า บางระกำ ลำพระยา บางปลา สองพี่ น อง บางปลาม า เก าห อง ลอยละล องขึ้ นสุ พรรณ” การเดิ นทางติ ดต อระหว างสุ พรรณบุ รี กั บเมื องต างๆ ในสมั ย โบราณ มี ทั้ งทางบกและทางน้ ำ ทางบก ใช การเดิ นเท า ใช พาหนะ ม า เกวี ยน ทางน้ ำใช พาหนะเรื อพาย เรื อแจว เป นต น การเดิ นทางระหว างเมื องสุ พรรณบุ รี กั บกรุ งเทพมหานคร สมั ยต นรั ตนโกสิ นทร ที่ บั นทึ กเป นลายลั กษณ อั กษร มี การเดิ นทาง ของสุ นทรภู ตามปรากฏในโคลงนิ ราศสุ พรรณ ที่ หนึ่ ง และการ เดิ นทางของเสมี ยนมี ตามปรากฏในนิ ราศสุ พรรณบุ รี อี กที่ หนึ่ ง เป นการเดิ นทางสมั ยรั ชกาลสมเด็ จพระนั่ งเกล าเจ าอยู หั ว การ เดิ นทางทั้ งสองครั้ งใช เส นทางเดี ยวกั น คื อเส นทางเริ่ มต นจากแม น้ ำ เจ าพระยา เข าคลองบางกอกน อย ผ านคลองบางใหญ คลองโยง ออกแม น้ ำท าจี นที่ บ านตากฟ า ทวนน้ ำผ านบางสาม บางแม หม าย บางปลาม า เข าเมื องสุ พรรณบุ รี สำหรั บการเดิ นทางติ ดต อทางบก ยั งไม พบบั นทึ ก การเดิ นทางทางน้ ำน าจะสะดวกที่ สุ ดในสมั ยนั้ น