Quarter 4/2012

ประเพณีเรียกขวัญ

àÃ×èÍ§áÅÐÀÒ¾ â´Â ÇÔÊØ·¸Ô¨ÔµÃÒ ÇÒ¹ÔªÊÁºÑµÔ

กะเหรี่ยงในหนาประวัติศาสตรไทย ที่สวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี มีดานที่สำคัญอยูดานหนึ่งชื่อ ‘ดาน เจาขวาว’ ตั้งอยูบริเวณเหนือตำบลปาหวาย อาจารยวุฒิ บุญเลิศ ปราชญชาวบานแหงอำเภอสวนผึ้ง ไดเลาวา บทบาทหนาที่ของ ชาวกะเหรี่ยงสวนผึ้งในอดีต คือคอยดูแลเขตแดนไทยดานตะวันตก ของเมืองราชบุรี ในราวป พ.ศ. ๒๔๔๔ พระบาทสมเด็จพระจุล- จอมเกลาเจาอยูหัว รัชกาลที่ ๕ ทรงแตงตั้ง พุงเลี่ยงเฮ ผูนำกะเหรี่ยง ตนตระกูล ‘คุงลึง’ และ ‘บุญเลิศ’ เปน หลวงพิทักษคีรีมาตย นายกองดานเจาขวาวคนแรก ไดรับเบี้ยหวัดรายปและตองลงไป ถือน้ำพิพัฒนสัตยาที่เมืองราชบุรีทุกๆ สามป เชนเดียวกับนายกอง ดานชายแดนสังขละบุรี และทรงแตงตั้ง หลวงวิเศษคีรีรักษ เปน นายกองดานบานยางหัก อำเภอปากทอในคราวเดียวกัน ตอมา ในตอนปลายรัชกาลที่ ๘ สภาพพื้นที่ชายแดนจังหวัดราชบุรีใน บริเวณพื้นที่ชายขอบที่เปนปาเขาทางดานตะวันตกของไทยนี้ มีสัตวปาชุกชุมและมีของปาที่เปนสินคาออกสำคัญของไทยในสมัย กรุงศรีอยุธยามาจนถึงยุคกรุงรัตนโกสินทรตอนตนอยูมาก จึงได อาศัยชาวกะเหรี่ยงที่นี่ นำผลิตภัณฑจากปาออกมาสงลงเรือสำเภา ไปขายเมืองจีน และสงสินคางาชางเขามายังราชสำนักไทยดวย จึงอาจกลาวไดวา ในเวลานั้น ‘กะเหรี่ยงคือผูผลิตหรือควบคุม สินคาของปาเกือบทั้งหมด’

‘อั้งหมี่ถอง’ เปนคำที่ชาวกะเหรี่ยงในจังหวัดราชบุรี ใชเรียก ชื่องานประเพณีที่จัดสืบทอดกันมาตั้งแตครั้งบรรพบุรุษ คือ งาน ประเพณีกินขาวหอ หรือ พิธีเรียกขวัญของชุมชนชาวกะเหรี่ยง ในเขตจังหวัดราชบุรี เพชรบุรี และประจวบคีรีขันธ ที่จัดขึ้นเปน ประจำทุกปในเดือนเกาทางจันทรคติ นับเปนงานประเพณีของ จังหวัดราชบุรีที่มีชื่อเสียงเปนที่รูจักกันดีงานหนึ่ง คำวา ‘กะเหรี่ยง’ มีความหมายในภาษากะเหรี่ยง ซึ่งจัด อยูในตระกูลจีน-ทิเบต วา ‘โพลว’ แปลเปนไทยวา ‘คน’ หรือ ‘มนุษยชาติ’ ถาจัดแบงชาวกะเหรี่ยงออกตามภาษาที่พูด จะได เปน ๔ กลุม คือ กะเหรี่ยงโปว หรือ โพลว หรือ ‘โพลง’ กะเหรี่ยง สะกอ กะเหรี่ยงบเว ที่เรียกตัวเองวา ‘คยา’ หรือ ‘ยางแดง’ และ กะเหรี่ยงพะโอ หรือ ‘ตองสู’ เนื่องจากกลุมชาวกะเหรี่ยงสะกอ และกะเหรี่ยงโปวที่ตั้งถิ่นฐานอยูในจังหวัดทางภาคกลาง โดยเฉพาะ จังหวัดราชบุรีและเพชรบุรีมีจำนวนมากที่สุด จึงทำใหภาษาของ กะเหรี่ยงทั้งสองกลุม เปนภาษาที่ใชกันมาก แตไมไดหมายความ วาชาวกะเหรี่ยงทุกคนจะตองรูและเขาใจทั้งสองภาษา เพราะการ ออกเสียงและคำที่ใชยังมีความแตกตางกันอยูมาก คนไทยเรียก ชาวกะเหรี่ยงโปววา ‘กะเหรี่ยง’ เรียกชาวกะเหรี่ยงสะกอวา ‘กะหราง’ และเรียกชาวกะเหรี่ยงที่อาศัยอยูในพื้นที่ราบลุมระหวาง รูจักชาวกะเหรี่ยง หุบเขาในจังหวัดราชบุรีวา ‘ยางน้ำ’ กลุมยางน้ำนี้เอง เปน กลุมชาวกะเหรี่ยงที่ยังคงสืบทอดและอนุรักษเอกลักษณของ วิถีชีวิต ภาษา การแตงกาย ศิลปะการแสดง ดนตรี และ พิธีกรรมตามประเพณีตางๆ ไวไดเปนอยางดี ที่เห็นไดชัด คือ ยังคงมีคนที่พูดแตภาษากะเหรี่ยง ไมพูดภาษาไทยมากถึง ประมาณรอยละ ๘๐

Angmeethong: Karen’s Tradition

to Raise Morale Angmeethong is a Karen word for the ceremony of cooking and wrapping rice in the ninth month of the lunar calendar, which aims at raising the morale of Karens in Ratchaburi province. The ceremony was relayed by their ancestors.