Quarter 3/2015

A History of the Thai-Chinese

(เขาๆ ออกๆ ผืนมานไมไผ พ.ศ. ๒๔๘๘-๒๕๑๘) บทที่ ๘. New Beginning ค.ศ. ๑๙๗๕ ถึงปจจุบัน (บทใหมแหงความสัมพันธ พ.ศ. ๒๕๑๘ ถึงปจจุบัน) จากชื่อบทที่เอยมานี้ จะเห็นไดวา ผูเขียนทั้งสอง เลือกการบอกเลาประวัติศาสตรตามกาลเวลา ชาวจีน ไดเขามาอาศัยอยูในอาณาจักรสยาม ตั้งแตสมัยอยุธยา รวมทั้งกอนหนาอยุธยา คือ ในยุคสุโขทัย ดวยเหตุผล เบื้องแรกเพื่อการคาขาย ขณะที่ราชสำนักสยามก็สง เครื่องบรรณาการไปกำนัลจักรพรรดิจีน เชนเดียวกับ อาณาจักรอื่นๆ ในดินแดนอุษาคเนยที่ตองการให ราชสำนักจีนยอมรับตนเอง เพื่อจะไดทำการคาขายกับ แผนดินอันยิ่งใหญเชนจีน ซึ่งมีสินคามีคาตางๆ เชน เครื่องถวยกระเบื้อง ใบชา และผาไหม ตลอดจน เครื่องมือเครื่องใชที่ทำจากโลหะเหล็ก หรือทองแดง สวนสินคาที่สยามจะสงไปยังราชสำนักจีนนั้น ก็ประกอบ ดวย แรดีบุก ผลิตผลตางๆ จากปา และเครื่องเทศ เปนตน สำหรับอาณาจักรในอุษาคเนยแลว การสง เครื่องบรรณาการไปยังกรุงจีนนั้น เปนการเปดทางให สามารถติดตอทำการคาขายกับจีนได แตในสายตาของ จักรพรรดิจีน มองวาการสงเครื่องบรรณาการจากรัฐเล็ก รัฐนอยในอุษาคเนยนั้น เปนการแสดงความยอมรับ นับถือความยิ่งใหญของแผนดินจีน เนื้อหาในบทแรกนี้ ใหภาพพัฒนาการในแงมุม ตางๆ ของการติดตอคาขายระหวางพอคาจีนทั้งที่เปน เอกชน และที่เปนของหลวง กับอาณาจักรสยาม มาจน ถึงการเกิดมีชุมชนคนจีนขึ้นภายในกำแพงเมืองอยุธยา ที่เรียกวา ‘ตลาดนายไก’ ความสัมพันธของพอคาจีน กับราชสำนัก การใหอำนาจปกครองภายในชุมชนแก หัวหนาชาวจีนที่ราชสำนักสยามเปนผูแตงตั้ง และความ เปลี่ยนแปลงในราชสำนักสยาม ที่สงผลใหคนจีนไดรับ ความไววางใจ แตงตั้งเปนพระยาพระคลังตั้งแตสมัย พระเพทราชาเปนตนมา ในบทตอมา หนังสือเลมนี้ไดใหความสำคัญแก บทบาทของพระเจากรุงธนบุรี หรือพระยาตากสิน เปนอยางมาก ดวยเหตุที่พระองคสืบเชื้อสายมาจากจีน ไหฮอง ผูไดภรรยาเปนคนไทย ซึ่งเปนเรื่องปกติของ ยุคสมัยนั้น ที่มีแตผูชายชาวจีนเดินทางขามน้ำขาม ทะเลมากับเรือสำเภาที่มีภัยอันตรายสูง กวาจะมีผูหญิง จีนเดินทางขามน้ำขามทะเลได ก็ตอเมื่อเกิดมีเรือกลไฟ เดินสมุทรขนาดใหญ ที่ใหความปลอดภัยในการเดินทาง มากขึ้นในปลายศตวรรษที่ ๑๙ ซึ่งเปนยุคกลางของ รัตนโกสินทร

หนังสือเลมนี้ เปนผลงานการเขียนรวมกันของ คุณเจฟฟรี ซึง (Jefeery Sng) และ คุณพิมพประไพ พิศาลบุตร คูสามีภรรยา ผูเปนศิษยเกาจากมหา- วิทยาลัยคอรแนล รัฐนิวยอรค ประเทศสหรัฐอเมริกา ทั้งสองใชเวลาในการทำงานใหญชิ้นนี้นานกวาสองปครึ่ง โดยทุมเทเวลาใหเปนงานเต็มเวลา โดยมี ‘ทุนเดิม’ คือ ความคุนเคยตอเรื่องราวของตระกูลจีนตางๆ และได สะสมขอมูลชั้นเยี่ยมไดอยางมาก เปนตนวา หนังสือ สาแหรกตระกูล หรือหนังสืองานศพของผูที่สืบเชื้อสาย มาจากบรรพชนชาวจีน ตลอดจน ‘โครงกระดูกในตู’ ของคุณพิมพประไพเอง ทั้งทางฝายบิดาและฝายมารดา ผูมาจากตระกูลหวั่งหลี แตที่เปน ‘ทุนใหม’ ที่ผูเขียน ทั้งสองตองศึกษาคนควาอยางหนักนั้น ไดแก หนังสือ นอยใหญ ทั้งในภาษาอังกฤษและภาษาไทย รวมแลว มากกวา ๒๐๐ เลม ผูเขียนทั้งสองไดกลาวไวในคำนำวา ไดมุงเนน ศึกษาถึงประวัติศาสตรของคนจีนที่เขามาอยูใน อาณาจักรสยามหรือไทยในแตละยุคสมัย ซึ่งมีลักษณะ เฉพาะของการเดินทาง บทบาทที่มีตอสังคมสยาม แตกตางกัน นับแตยุคอยุธยามาจนถึงปจจุบัน โดยสวนใหญแลว บรรพชนของชาวจีนที่มาอยูใน เมืองไทยนั้น มาจากคนชั้นชาวนา พอคา นักผจญภัย และผูใชแรงงาน มีผูรูหนังสือมีความรูอยูนอยมาก ประเพณีการบันทึกสาแหรกตระกูลแบบจีนจึงแทบ จะหาไมไดในหมูลูกหลานจีนที่มาเกิดในเมืองไทย และทุกวันนี้ คนไทยที่มีเชื้อสายจีนจำนวนไมนอย ที่ไมทราบ ทั้งไมสนใจจะสืบทราบ ถึงตนแหลงแหงที่ ของตำบลบานเกิดของบรรพชนตนแตอยางใด เนื้อหาของหนังสือแบงออกเปน ๘ บทใหญ ไดแก บทที่ ๑. Ayudhyan Chinese ค.ศ. ๑๓๕๑-๑๗๖๗ (ชาวจีนยุคกรุงศรีอยุธยา พ.ศ. ๑๘๙๔-๒๓๑๐) บทที่ ๒. The King of Thonburi ค.ศ. ๑๗๖๗-๑๗๘๒ (พระเจากรุงธนบุรี พ.ศ. ๒๓๑๐-๒๓๒๕) บทที่ ๓. All the King’s Men ค.ศ. ๑๗๘๒-๑๘๕๕ (ขาราชบริพาร ใกลชิด พ.ศ. ๒๓๒๕-๒๓๙๘) บทที่ ๔. The Age of Emigrants ค.ศ. ๑๘๕๕-๑๙๐๐ (ยุคที่ชาวจีนไหลบา สูสยาม พ.ศ. ๒๓๙๘-๒๔๔๓) บทที่ ๕. Metamorphosis ค.ศ. ๑๘๕๕-๑๙๒๕ (แปลงรูปกลายราง พ.ศ. ๒๓๙๘- ๒๔๖๘) บทที่ ๖. Divided Loyalties ค.ศ. ๑๙๐๐-๑๙๔๕ (แบงฝายเลือกขาง พ.ศ. ๒๔๔๓-๒๔๘๘) บทที่ ๗. In and Out of the Bamboo Curtain ค.ศ. ๑๙๔๕-๑๙๗๕