Quarter 4/2014

จากขอเขียนของคุณพอ (อาจารยสรรพสิริ วิรยศิริ) ที่พิมพไวในหนังสือชุดความรูไทย ขององคการคาคุรุสภา เรื่อง “เรารักรถไฟ” หนา ๑๒-๓๗ มีขอความวา “คนใน เมืองไทยซึ่งสมัยนั้นเรียกวาประเทศสยามไดเห็น “รถไฟ” เปนครั้งแรกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจอมเกลา เจาอยูหัว รัชกาลที่ ๔ ที่ฝรั่งเรียกวา “คิงมงกุฎ” สมเด็จพระราชินีนาถวิกตอเรียแหงประเทศอังกฤษ ไดสงราชทูตชื่อ “มิสเตอรฮาริปก” (Mr. Harry Smith Parkes) นำเครื่องราชบรรณาการมาถวาย “คิงมงกุฎ” ณ พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาท เมื่อวันที่ ๓๐ มีนาคม พุทธศักราช ๒๓๙๘ ในเครื่องราชบรรณาการนั้นมีขบวนรถไฟจำลอง ที่ใชจักรแลนไดอยางของจริงลากจูงโดยรถจักรไอน้ำชื่อ “วิกตอเรีย” รวมอยูดวย พรอมกับขอเสนอขอสัมปทาน ตัดเสนทางรถไฟโดยที่สยามไมตองเสียคาใชจาย จำนวน ๒ เสนทางคือ เสนทางจากบางกอกถึงภาคเหนือจรด ชายแดนประเทศพมา และเสนทางตัดคอคอดกระ โดยมุงหวังใชเปนเสนทางขนสงสินคาทางทะเลโดย ไมตองออมแหลมทอง พระบาทสมเด็จพระจอมเกลาเจาอยูหัวทรงปฏิเสธ ขอเสนอนี้โดยทรงใหเหตุผลวา “เวลานั้นสยามมีเกวียน ใชอยูแลว ยังไมถึงเวลาที่จะนำรถไฟเขามาใช” ซึ่งหาก พิจารณาโดยรอบคอบแลวจะพบวาเหตุผลดังกลาว แสดงใหเห็นถึงสายพระเนตรอันกวางไกลอยางยิ่งของ พระองคทาน เพราะหากทรงยอมใหอังกฤษสรางทาง รถไฟ สยามคงจะตองเสียเอกราชไปดุจเดียวกับประเทศ เพื่อนบานในยานนี้ที่ตกเปนเมืองขึ้นของประเทศนักลา อาณานิคมตะวันตกไปอยางหมดสิ้น เพียงเพราะเห็นแก เทคโนโลยีความเจริญใหมๆ ที่ตางชาติหยิบยื่นให โดย ไมไตรตรองอยางถี่ถวนเสียกอน รถไฟขบวนแรกที่คนไทย ในสยามเคยเห็น บัดนี้เก็บรักษาไวที่พิพิธภัณฑสถาน แหงชาติ กรุงเทพมหานคร

บน : รถจักรไอน้ำจำลอง “วิกตอเรีย” ครั้งตั้งแสดงในหอเกียรติภูมิรถไฟ ลาง : รถจักรไอน้ำจำลอง “วิกตอเรีย” ปจจุบันเก็บรักษาในพิพิธภัณฑสถานแหงชาติ กรุงเทพมหานคร