Quarter 3/2016

ภาพแรก จากจูโน

ดาวพฤหัสบดี

ดาวพฤหัสบดีเปนดาวเคราะหดวงที่ ๕ และเปน ดวงที่ใหญที่สุดในระบบสุริยะจักรวาลของเรา มนุษยเรา รูจักดาวพฤหัสบดีมานานนับพันปแลว นับแตสมัย สุเมเรียน (Sumerian) และบาบิโลเนียน (Babylonians) เทพปกรณัมของกรีก-โรมัน ไดตั้งชื่อดาวดวงนี้วา Jupiter เปนชื่อของเทพเจาผูเปนใหญยิ่งพระองคหนึ่ง กาลิเลโอ กาลิเลอี นักดาราศาสตรคนสำคัญใน ยุคกลางของยุโรป ไดใชกลองโทรทรรศนสองมองดาว ดวงนี้ และสังเกตเห็นดาวจันทรใหญของดาวพฤหัสบดี ๔ ดวง ซึ่งตอมา ดาวจันทรใหญสี่ดวงนี้ เปนที่รูจักกัน ในนามของ Galilean Moons มีชื่อวา Europa, IO, Ganymede และ Callisto ในเวลาตอมา ไดมีการคนพบ ดาวจันทรบริวารดาวพฤหัสบดีอีกเปนจำนวนมากถึง ๖๗ ดวง นักดาราศาสตรในรุนตอมา สองกลองมองเห็น ‘จุดแดงใหญ’ บนดาวพฤหัสบดี และลงความเห็นกันวา จุดแดงใหญนี้ คือ พายุหมุนของแกส ซึ่งหมุนวนอยู ตลอดกาลนาน จึงเชื่อกันวา ดาวพฤหัสบดีนั้น เปนดาว ที่ประกอบดวยแกส ที่มีลักษณะปรากฏเหมือนของเหลว ที่เลื่อนไหลอยูตลอดเวลา และมีสนามแมเหล็กพลังสูง มาก และคลื่นอื่นๆ อีกมากมาย ที่สงกระแสออกมา ตลอดเวลา ภาระหนาที่หลักขอหนึ่งของยานสำรวจจูโน ที่กำลังเขาวงโคจรของดาวพฤหัสบดีอยู ณ เวลานี้ ก็คือ การหาคำตอบใหไดวา ดาวพฤหัสบดีมีแกนที่เปนของแข็ง อยูบางไหม และประกอบดวยธาตุอะไรบาง ‘จูโน’ เทพีผูมุงคนหาความจริงของเทพ จูปเตอร นักวิทยาการอวกาศผูวางแผนสรางยานสำรวจจูโน ชางมีจินตนาการที่หยั่งลึกถึงรากแหงสรรพวิชาความรู พวกเขาใหชื่อยานสำรวจตัวนี้วา จูโน ซึ่งตามเทพปกรณัม นั้น จูโน คือเทพีผูเปนคูครองของเทพจูปเตอร ผูมีความ สามารถในการลวงความลับของสามีผูเจาชูเปนอยางยิ่ง เทพจูปเตอรนั้น ไดบันดาลหมอกควันหนาขึ้นบดบัง พฤติกรรมความเจาชูของตนเอง แตเทพีจูโนก็สามารถ จับผิดเทพจูปเตอรไดเสมอทุกครั้งไป การใหชื่อยาน สำรวจครั้งนี้วา จูโน จึงสะทอนความมุงมาดปรารถนา ของคณะทำงานที่จะคนหา ความลับ ที่ดาวพฤหัสบดี เก็บซอนไวนั่นเอง

ความพยายามขององคการนาซาในการสำรวจ ดาวพฤหัสบดีนั้น เริ่มตนมาหลายสิบปแลว นับแตการ สงยาน Pioneer 10 ไปบินโฉบ (flyby) ดาวพฤหัสบดี เมื่อป ค.ศ. ๑๙๗๒ ทั้งยังเคยสงยานอวกาศชื่อ Galileo ไปสำรวจอยางใกลชิด โดยไดเขาสูวงโคจรของดาว พฤหัสบดีเปนครั้งแรก ระหวางป ค.ศ. ๑๙๙๕-๒๐๐๓ และไดบินโฉบดวงจันทรในกลุมกาลิเลียนทั้ง ๔ ดวง และดาวจันทรนอกกลุมนี้อีกดวงหนึ่งดวย ทั้งยังไดสง ยานขนาดเล็กเขาไปในชั้นบรรยากาศของดาวพฤหัสบดี