Quarter 3/2016

แบบคลัง ในขณะเดียวกันรูปครุฑที่มีปกแตไมมีแขนนั้น จัดเปนศิลปะแบบบาปวนอยางแทจริง สำหรับอิทธิพล ของศิลปะแบบนครวัด อาจดูไดจากเครื่องทรงของ พระนารายณ หรือลวดลายขื่อปลอมใตหนาบันที่โคปุระ การผสมผสานศิลปะเหลานี้ ปรากฏอยูในหลายๆ ตำแหนงของตัวปราสาท ดวยเหตุผลดังที่กลาวมาแลว เมื่อพิจารณาประกอบ กับการกำหนดอายุโดยการเปรียบเทียบตัวอักษรและ รูปทรงสถาปตยกรรมที่ปรากฎ อาจสามารถกำหนด อายุโบราณสถานแหงนี้ไดวา คงกอสรางขึ้นราวพุทธ ศตวรรษที่ ๑๖-๑๗ ในศิลปะเขมรแบบ บาปวน-นครวัด และสรางขึ้นเพื่อใชเปนเทวสถานเนื่องในศาสนาฮินดู อันเปนศาสนาที่นับถือกันในเขมรในชวงระยะเวลานั้น

เปนการแสดงใหเห็นถึงคติการนับถือพระอิศวร ซึ่งเปน เทพผูยิ่งใหญองคหนึ่งของศาสนาฮินดูไดเปนอยางดี ในการขุดแตงบรรณาลัย เมื่อป พ.ศ. ๒๕๓๓ ไดคนพบแทงหินรูปสี่เหลี่ยมผืนผาสลักภาพเทพ ๙ องค ชิ้นหนึ่ง (แตแทงหินที่พบนี้มีภาพเทพ ๑ องคชำรุดหัก หายไป) จากการศึกษาเปรียบเทียบพบวา ภาพเทพ ดังกลาวเปนรูปเทพพระเคราะห ๔ องค และเทพผูรักษา ทิศ ๕ องคอยูตรงกลาง สำหรับหนาที่ของแทงหินรูป เทพนี้ คงมิใชเปนแผนทับหลัง เนื่องจากบริเวณขอบ ดานบนไดสลักเปนรูปดอกบัว สันนิษฐานวาอาจใช ประโยชนสำหรับการแกบน หรือการสักการะบูชาเทพ ตางๆ กอนการประกอบพิธีกรรมที่สำคัญ แทงหิน ดังกลาวปจจุบันเก็บรักษาไวที่วัดธาตุกูทอง ที่ตั้งอยูทาง ดานขางของปราสาทเปอยนอย รูปแบบศิลปะและอายุสมัย จากการพิจารณารูปแบบศิลปะที่ปรากฏในปราสาท เปอยนอยโดยรวมแลว พบวาเปนการผสมผสานกัน ระหวางศิลปะเขมรแบบคลัง Khleang (พ.ศ.๑๕๐๕- ๑๕๕๐) ศิลปะบาปวน Baphuon (พ.ศ.๑๕๕๐-๑๖๒๐) และก็มีรองรอยของงานศิลปะแบบนครวัด Ankor Wat (พ.ศ.๑๖๔๐-๑๗๑๕) ผสมอยูดวย ดังเชนตัวอยางจาก แผนทับหลังรูปครุฑนั่งดานหนาบรรณาลัย ซึ่งทับหลัง แผนนี้ แมแสดงภาพหนากาลตรงกลางกำลังคายทอน พวงมาลัยออกมาทั้งสองขางแตก็มีลายอุบะมาแบงอยู ที่เสี้ยวของทอนพวงมาลัย อันแสดงใหเห็นถึงศิลปะ

อางอิง ๑. ศาสตราจารย หมอมเจา สุภัทรดิศ ดิศกุล, ศิลปะขอม , กรุงเทพ : โรงพิมพคุรุสภาลาดพราว, ๒๕๓๙ ๒. ศาสตราจารย หมอมเจา สุภัทรดิศ ดิศกุล, “ของดีในจังหวัดขอนแกน” ศิลปวัฒนธรรม ปที่ ๑๘ ฉบับที่ ๑๒ ตุลาคม ๒๕๔๐, หนา ๗๐-๗๕ ๓. รุงโรจน ธรรมรุงเรือง, ปราสาทขอมในดินแดนไทย , กรุงเทพ : สำนักพิมพมติชน, ๒๕๔๘ ๔. สำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแหงชาติที่ ๗ ขอนแกน, สมบัติศิลปบนแผนดินอีสาน , ขอนแกน : หจก.ขอนแกนการพิมพ, ๒๕๔๐ ๕. อรุณศักดิ์ กิ่งมณี, ทิพยนิยายจากปราสาทหิน , กรุงเทพ : สำนักพิมพเมืองโบราณ, ๒๕๕๕