quarter 4/2015

ºÇ§ÊÃÇ§ÊÑ ¡¡ÒÃÐá´‹ Í§¤ ¾ÞÒ¤ÃØ ± ¾ÃÐ»ÃÐâ·³à¨´Õ Â “âÃ§àÃÕ Â¹ÊØ ¢ÀÒ¾´Õ µŒ ¹áºº”

ºÇ§ÊÃÇ§ÊÑ ¡¡ÒÃÐ á´‹ Í§¤ ¾ÞÒ¤ÃØ ±

๖

¾ÃÐ»ÃÐâ·³à¨´Õ Â : ÁËÒà¨µÔ ÂÊ¶Ò¹ ¡ÅÒ§àÁ× Í§¹¤Ã»°Á âºÃÒ³ àÍÊâ«‹ Ê‹ §àÊÃÔ Á â¤Ã§¡ÒÃ “âÃ§àÃÕ Â¹ ÊØ ¢ÀÒ¾´Õ µŒ ¹áºº” ã¹¾×é ¹·Õè Ë‹ Ò§ä¡Å

พราหมณ อ านประกาศบวงสรวง

คุ ณนี ล เอ. แฮนเซ็ น ประธานในพิ ธี ฯ จุ ดธู ปเที ยนบู ชา

¤Ø ³à¤ÂÅÍ§ ¨Ô ¹µ¹Ò¡ÒÃ ¶Ö§ÀÒ¾¾ÅÑ §§Ò¹ ´ÙËÃ× ÍäÁ‹ ?

๒ ๔

ÅÍµàµÍÃÕè ã¹ÊÂÒÁ

ผู บริ หารบริ ษั ทฯ ร วมพิ ธี บวงสรวงสั กการะแด องค พญาครุ ฑ

บวงสรวง สั กการะ พญาครุ ฑ ช วงเช าของวั นที่ ๔ ธั นวาคม ๒๕๕๘ บริ เวณ ด านหน าของอาคารเอสโซ สำนั กงานใหญ กำลั งมี พิ ธี “บวงสรวงสั กการะแด องค พญาครุ ฑ” เพื่ อความเป น สิ ริ มงคล ย อนกลั บไปเมื่ อ ๑๗ ป ที่ แล ว บริ ษั ท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกั ด (มหาชน) ได รั บตราตั้ งพระราชทาน เมื่ อเดื อนพฤษภาคม ๒๕๔๑ หลั งจากนั้ น ๖ เดื อน ในเดื อนพฤศจิ กายน ได มี พิ ธี “เหิ นครุ ฑ” ขึ้ นบนยอด อาคารเอสโซ สำนั กงานใหญ

Ceremony to worship Royal Garuda On the morning of December 4, 2015, Esso (Thailand) Public Company Limited held a ceremony to worship the Royal Garuda in front of Esso Tower. In November 1998, the sanctification ceremony was performed by both Buddhist monk and a Brahmin for all Garuda statues before they are placed at Esso Tower and other company sites.

เครื่ องบู ชาในพิ ธี ฯ

ซึ่ งในสมั ยนั้ นได ทรงพระกรุ ณาโปรดเกล าฯ พระราชทาน พระบรมราชานุ ญาตให ใช ตราแผ นดิ นโดยระบุ ข อความ ไว ด วยว า “โดยได รั บพระบรมราชานุ ญาต” ต อมาในสมั ย รั ชกาลที่ ๖ บริ ษั ท ห างร าน และผู ประกอบธุ รกิ จหลาย แห ง ได รั บพระบรมราชานุ ญาตให นำตราแผ นดิ นรู ป พระครุ ฑพ าห ไปติ ดตั้ งไว ณ อาคารที่ ทำการของตน เนื่ องจากได รั บพระราชทานตราตั้ งตามระเบี ยบการ พระราชทานตราตั้ งห าง (ในประกาศราชกิ จจานุ เบกษา เล ม ๕๖ หน า ๔๑๘ ลงวั นที่ ๑๕ พฤษภาคม พุ ทธศั กราช ๒๔๘๒) ที่ กำหนดไว ว า นิ ติ บุ คคล หรื อบริ ษั ทห างร านที่ ได รั บพระมหากรุ ณาธิ คุ ณพระราชทานตราตั้ งนั้ น นอกจากจะได ปฏิ บั ติ ตามระเบี ยบที่ ประกาศไว ใน พระราชกิ จจานุ เบกษาแล ว ยั งจะต องได รั บพระราชทาน พระราชวิ นิ จฉั ยจากพระบาทสมเด็ จพระเจ าอยู หั ว สุ ดแต พระราชอั ธยาศั ยอี กด วย หลั งจากที่ พระบาทสมเด็ จพระเจ าอยู หั วได ทรง พระกรุ ณาโปรดเกล าฯ พระราชทานตราตั้ งครั้ งหลั งสุ ด ในป พุ ทธศั กราช ๒๕๓๓ ก็ ได ว างเว นไปประมาณ ๘ ป จนกระทั่ ง ในป พุ ทธศั กราช ๒๕๔๑ จึ งมี บริ ษั ท ห างร าน ได รั บพระราชทานตราตั้ งอี ก ๓ ราย หนึ่ งในนั้ นคื อ บริ ษั ท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกั ด (มหาชน) เป น ลำดั บที่ ๖๓ และได ทำพิ ธี อั ญเชิ ญครุ ฑขึ้ นประดิ ษฐาน บนอาคารเอสโซ สำนั กงานใหญ แล วเสร็ จในเดื อน พฤศจิ กายน ๒๕๔๑

ตราตั้ งพระราชทาน

ตราตั้ งพระราชทาน เริ่ มมี มาตั้ งแต รั ชสมั ยพระบาท สมเด็ จพระจุ ลจอมเกล าเจ าอยู หั ว โดยทรงพระกรุ ณา โปรดเกล าฯ พระราชทานแก ผู ประกอบธุ รกิ จการค าที่ พระบาทสมเด็ จพระเจ าอยู หั วทรงใช สอยในกิ จการ ราชสำนั ก เช น ช างทองหลวงและช างถ ายรู ปหลวง

พราหมณ และประธานในพิ ธี โปรยข าวตอกดอกไม

มหาเจติ ยสถาน กลางเมื อง นครปฐมโบราณ

ฐานด านล างของพระประโทณเจดี ย เป นลั กษณะของฐานเจดี ย สมั ยทวารวดี

ÍÃØ ³ÈÑ ¡´Ôì ¡Ôè §Á³Õ

“...ถึ งประโฑณารามพราหมณ เขาสร าง

หากเอ ยถึ งปู ชนี ยสถานสำคั ญของจั งหวั ดนครปฐม แล ว ผู คนส วนใหญ คงนึ กไปถึ งองค พระปฐมเจดี ย ที่ สู งใหญ เป นศรี สง าแห งเมื องนครปฐมเป นลำดั บแรก แต ความจริ งแล วยั งมี เจดี ย อี กองค หนึ่ งที่ มี ความสำคั ญ ไม ยิ่ งหย อนไปกว ากั นเลย พระเจดี ย องค นี้ มี นามว า “พระประโทณเจดี ย ” ซึ่ งเป นเจดี ย ที่ ตั้ งอยู ในตำแหน ง กึ่ งกลางของเมื องโบราณสมั ยทวารวดี เมื่ อกว าพั นป ซึ่ งป จจุ บั นรู จั กในชื่ อว าเมื องนครปฐมโบราณ ในขณะที่ พระปฐมเจดี ย นั้ นเป นเจดี ย ที่ ตั้ งอยู นอกกำแพงเมื อง ออกไป แต เนื่ องจากองค พระปฐมเจดี ย ได รั บการ สร างเสริ มขึ้ นมาใหม ในสมั ยรั ชกาลที่ ๔ จนมี ขนาด ใหญ โตและยั งถื อเป นปุ ณยริ กสถานสำคั ญของชาติ ในขณะที่ พระประโทณเจดี ย เพิ่ งได รั บการขุ ดแต งและ บู รณะขึ้ นใหม เมื่ อราว ป พ.ศ. ๒๕๕๐ มานี้ เอง ผู คน ทั่ วไปจึ งยั งไม ทราบถึ งความสำคั ญของเจดี ย องค นี้ กั นอย างแพร หลายเท าใดนั ก

เป นพระปรางค แต บู ราณนานนั กหนา แต ครั้ งตวงพระธาตุ พระศาสดา พราหมณ ศรั ทธาสร างสรรค ไว มั่ นคง บรรจุ พระทะนานทองของวิ เศษ พี่ น อมเกศโมทนาอานิ สงส จุ ดธู ปเที ยนอภิ วั นทน ด วยบรรจง ถวายธงแพรผ าแล วลาจร...”

(นิ ราศพระแท นดงรั ง ของหมื่ นพรหมสมพั ตร (เสมี ยนมี ) สั นนิ ษฐานว าแต งเมื่ อราวป พ.ศ. ๒๓๗๙)

พระประโทณเจดี ย ภายหลั งการขุ ดแต งและบู รณะ โดยกรมศิ ลปากรเมื่ อป พ.ศ.๒๕๕๐ พบว าฐานล างเป นเจดี ย สมั ยทวารวดี ส วนปรางค ด านบน สั นนิ ษฐานว ามาสร าง เพิ่ มเติ มในสมั ยอยุ ธยาตอนปลายหรื อต นรั ตนโกสิ นทร

ตำนานและเรื่ องเล าของชาวบ านที่ มี ความเกี่ ยวข อง กั บพระประโทณและพระปฐมเจดี ย มี อยู หลายฉบั บ บางฉบั บก็ มี เนื้ อความคล ายกั น แต บางฉบั บก็ เล า แตกต างกั นออกไป อั นเป นปกติ ธรรมดาของตำนาน ที่ แต เดิ มเป นเรื่ องเล าสื บต อกั น จึ งอาจมี การเพิ่ มเติ ม เนื้ อเรื่ องให เหมาะสมกั บรสนิ ยมของผู เล า เมื่ อนำมา บั นทึ กเป นลายลั กษณ อั กษรจึ งทำให มี เนื้ อความต างกั น ออกไปบ าง ในส วนของตำนานพระประโทณเจดี ย ที่ จะขอนำมา เล าในครั้ งนี้ เป นตำนานฉบั บของพระยามหาอรรถนิ กร ฉบั บนายทอง และฉบั บนายอ อง ไวกำลั ง ซึ่ งมี เนื้ อความ ใกล เคี ยงกั น โดยเล าถึ งมู ลเหตุ ของการสร างมหาเจติ ย- สถานพระประโทณเจดี ย ไว ว า ครั้ งหนึ่ ง เมื่ อเมื องนครไชยศรี ยั งมิ ได กำเนิ ดขึ้ นนั้ น มี บ านพราหมณ อยู ตำบลหนึ่ งเรี ยกกั นว า บ านโทณะ พราหมณ ซึ่ งเป นผู สื บสายสกุ ลมาจากพราหมณ ผู ที่ นำ โทณะ หรื อทะนานทองที่ ตวงแบ งพระบรมสารี ริ กธาตุ ครั้ งพุ ทธปริ นิ พพานมายั งดิ นแดนแถบนี้ โดยได นำ ทะนานทองมาบรรจุ ไว ในเรื อนหิ น เมื่ อครั้ งพุ ทธศั กราช ได ๑๑๓๓ ป ครั้ นต อมา มี พระยาองค หนึ่ งชื่ อ ท าวศรี สิ ทธิ ไชย- พรหมเทพ ได มาสร างเมื องนครไชยศรี ขึ้ น และปกครอง บ านเมื องนี้ อย างสงบสุ ข ต อมาเจ าเมื องลงกาอยากได ทะนาน (โทณะ) ที่ บรรจุ อยู ในเรื อนหิ นไปไว ยั งลั งกาทวี ป จึ งส งพราหมณ นามว า พระกั ลยาดิ ศเถรเจ ามาเป นผู ขอ ทะนานจากพระเจ าศรี สิ ทธิ ไชย ซึ่ งฝ ายพระเจ าศรี สิ ทธิ ไชย ก็ ยิ นดี ยกให โดยขอแลกกั บพระบรมสารี ริ กธาตุ หนึ่ ง ทะนาน เจ าเมื องลงกาก็ ยิ นยอมและส งพระบรมสารี ริ ก- ธาตุ มาให ตามที่ ขอไป ฝ ายพระเจ าศรี สิ ทธิ ไชยได ไปแจ ง แก หมู พราหมณ ผู รั กษาเรื อนหิ นว าขอทะนานทองไปให เมื องลงกา แต เหล าพราหมณ ไม ยอมให ทะนานดั งกล าว พระเจ าศรี สิ ทธิ ไชยโกรธเหล าพราหมณ ทั้ งหลาย จึ งยกรี้ พลออกไปตั้ งเมื องใหม ชื่ อเมื องปาวั น แล วสร าง พระไสยาสน องค ใหญ เพื่ อประดิ ษฐานพระบรมสารี ริ กธาตุ ไว ภายใน จากนั้ นก็ ยกทั พมาแย งชิ งทะนานทองไปจาก พราหมณ แล วส งไปให เจ าเมื องลงกา พระเจ าลงกาก็ นำ ไปบรรจุ ไว ในสุ วรรณเจดี ย ต อมาเมื่ อพุ ทธศั กราชได ๑๑๙๙ ป มี กษั ตริ ย จาก ละโว ชื่ อ กากะวรรณดิ ศราช ได มาก อสร างพระเจดี ย ล อมเรื อนหิ นที่ เคยบรรจุ ทะนานทอง แล วให ชื่ อว า พระประโทณเจดี ย มาตั้ งแต ครั้ งนั้ น

ภาพถ ายเก าของพระประโทณเจดี ย ก อนการบู รณะ

เล าขาน...ตำนานองค เจดี ย คำว า “ปโทณเจติ ย” ในภาษาบาลี มี ความหมายถึ ง อนุ สรณ แห งกะลามะพร าว ที่ โทณะพราหมณ เคยใช เป น ทะนานตวงแบ งพระบรมสารี ริ กธาตุ ของพระพุ ทธองค ให กั บกษั ตริ ย ทั้ งแปดหั วเมื อง ภายหลั งการถวาย พระเพลิ งพระบรมศพองค พระสั มมาสั มพุ ทธเจ าในครั้ ง พุ ทธกาล

ภาพถ ายทางอากาศบริ เวณเมื องนครปฐมโบราณ

ส วนตำนานบางเรื่ อง กล าวถึ ง พระประโทณว า เป นเจดี ย ที่ พญาพานสร างขึ้ นเพื่ อล างบาปจากการ ที่ ได ฆ ายายหอมผู มี บุ ญคุ ณแก ตน โดยเล าว า ครั้ งหนึ่ ง ที่ เมื องศรี วิ ชั ย มี กษั ตริ ย ครองราชย ชื่ อ พญากง ในครั้ งนั้ น มเหสี ได ประสู ติ ราชบุ ตรพระองค หนึ่ ง (บางเรื่ องเล าว าเมื่ อประสู ติ ได เอาพานทองมารองรั บ แต พระพั กตร กระทบกั บขอบพานเป นแผล จึ งเรี ยกว า พญาพาน) โหราจารย ทำนายว าราชบุ ตรมี บุ ญญาธิ การ มาก แต จะทำป ตุ ฆาต พญากงจึ งให ทหารนำทารก ไปทิ้ งในป า ปรากฏว ายายหอมซึ่ งเป นชาวบ านแถบนั้ น ไปพบจึ งได เก็ บไปเลี้ ยงไว จนเติ บโตเป นหนุ ม ก็ นำไป ถวายให กั บเจ าเมื องราชบุ รี เลี้ ยงเป นบุ ตรบุ ญธรรม ขณะนั้ น เมื องราชบุ รี ยั งถื อเป นเมื องขึ้ นของ เมื องศรี วิ ชั ยอยู ครั้ งหนึ่ งเมื่ อถึ งคราวต องส งเครื่ องราช บรรณาการ ราชบุ ตรไม เห็ นด วย จึ งประกาศแข็ งเมื อง จนในที่ สุ ดได มี การรบกั นระหว างพญากงกั บราชบุ ตร ผลปรากฏว าราชบุ ตรเป นฝ ายได ชั ยชนะและประหาร พญากงในสงคราม จากนั้ นจึ งเข ายึ ดเมื องศรี วิ ชั ย เมื่ อเข าเมื องได พบกั บมเหสี ของพระเจ าศรี วิ ชั ย (ซึ่ งเป นพระราชมารดาของตน แต ราชบุ ตรไม ทราบ) มี ความประสงค อยากได เป นชายาของตน เทพยดาจึ ง แปลงกายมาเป นแมวทำอุ บายให ราชบุ ตรรู ว าเป น มารดาแห งตน และทราบว าพญากงเป นพระราชบิ ดา

พญาพานโกรธแค นยายหอมที่ ไม เล าเรื่ องทั้ งหมดให ตนทราบ และท ายสุ ดได นำยายหอมไปฆ า คนทั้ งปวง จึ งเรี ยกราชบุ ตรว า พญาพาน เพราะไม รู จั กบุ ญคุ ณคน ต อมาพญาพานสำนึ กผิ ด จึ งอยากล างบาปในการ ฆ าผู มี บุ ญคุ ณ พระสงฆ จึ งขอให สร างเจดี ย ชดใช บาป โดยพญาพานได สร างเจดี ย ที่ สู งชั่ วนกเขาเหิ น (พระปฐมเจดี ย ) เพื่ อล างบาปที่ กระทำป ตุ ฆาต และ สร างพระประโทณเพื่ อล างบาปในการฆ ายายหอม ผู เลี้ ยงดู ตนมา

เมื องนครปฐมโบราณ...เมื องทวารวดี ที่ ใหญ ที่ สุ ด ของไทย เมื องนครปฐมโบราณ (บางท านเรี ยกเมื องนคร- ไชยศรี โบราณ) เป นเมื องโบราณสมั ยทวารวดี ที่ มี อายุ ตั้ งแต ราวพุ ทธศตวรรษที่ ๑๒-๑๕ เป นต นมา หรื อมี อายุ เก ากว าพั นป มาแล ว เมื องแห งนี้ ถื อเป นเมื องโบราณ สมั ยทวารวดี ที่ มี ขนาดใหญ ที่ สุ ดของไทย โดยมี ลั กษณะ ผั งเมื องเป นรู ปสี่ เหลี่ ยมผื นผ ามุ มมน กว างประมาณ ๒,๐๐๐ เมตร และยาวประมาณ ๓,๖๐๐ เมตร เมื องโบราณแห งนี้ มี พระประโทณเจดี ย อยู ใน ตำแหน งศู นย กลางของเมื อง และน าจะมี เจดี ย อี กหลาย องค อยู ภายในเมื อง แต ส วนใหญ ถู กบุ กรุ กทำลายไป เกื อบหมดแล ว นอกจากนี้ ทางด านทิ ศตะวั นตกนอก ตั วเมื อง ห างออกไปประมาณ ๒ กิ โลเมตร เป นที่ ตั้ ง ของพระปฐมเจดี ย ซึ่ งแต เดิ มคงเป นศาสนสถานสำคั ญ สมั ยทวารวดี อี กแห งหนึ่ ง จึ งมี ความเป นได ว า ในครั้ ง สมั ยทวารวดี มี การแบ งพื้ นที่ ของพุ ทธสถาน โดยมี วั ด คามวาสี อยู ในเมื อง และวั ดอรั ญวาสี (วั ดป า) ที่ อยู นอกเมื อง ดั งเช นที่ เคยพบกั นมาแล วทั้ งในอิ นเดี ยและ ลั งกา

พระประธม-พระประโทณ : ศรี พระมหานครกรุ งศรี อยุ ธยา

พระปฐมเจดี ย และพระประโทณเจดี ย ที่ เป น ศาสนสถานในสมั ยทวารวดี เมื่ อผ านกาลเวลาอั น ยาวนานก็ ย อมทรุ ดพั งลงมาบ างอั นเป นเรื่ องปกติ ธรรมดาของโลก อย างไรก็ ตาม เมื่ อผ านมาถึ งสมั ย กรุ งศรี อยุ ธยานั้ น เจดี ย ทั้ งสองก็ ยั งถื อเป นศาสนสถาน ศั กดิ์ สิ ทธิ์ ที่ ผู คนในสมั ยอยุ ธยาให ความเคารพเป น อย างสู ง ดั งเช นที่ ปรากฏในเอกสารหอหลวง (บั นทึ ก คำให การชาวกรุ งเก า) สมั ยอยุ ธยา ที่ ระบุ ถึ งปู ชนี ย- สถานซึ่ งเป นหลั กเป นประธานพระนคร และเป นที่ เฉลิ มพระเกี ยรติ ยศกรุ งศรี อยุ ธยา โดยระบุ ชื่ อของ “พระประธมพระประโทณ” ว า “...เป นมหาธาตุ ใหญ อยู ที่ แขวงนครไชยศรี ๒ องค ...สิ่ งนี้ เป นศรี พระมหา นครกรุ งศรี อยุ ธยาสื บมาแต โบราณ...” สมุ ดภาพไตรภู มิ สมั ยอยุ ธยา ที่ เป นเอกสารสมั ย อยุ ธยาตอนปลาย ได เขี ยนภาพของพระปทม (ประธม) และพระปโทณ (ประโทณ) เอาไว ด วย โดยด านล าง ใต ภาพพระปโทณ มี ข อความเขี ยนว า “ปโทนเมื่ อสาง สาศนาได ๑๑๙๙ ป ” ซึ่ งเป นป พ.ศ. ที่ สอดคล องกั บ เรื่ องราวในตำนานที่ กล าวมาแล ว โดยในภาพเขี ยน ดั งกล าว รู ปทรงของพระประโทณมี ส วนยอดด านบน เป นทรงปรางค ซึ่ งแสดงให เห็ นว า องค พระประโทณ เจดี ย มี การก อเสริ มด านบนเป นเจดี ย ทรงปรางค มา ตั้ งแต สมั ยอยุ ธยาแล ว และย อมแสดงให เห็ นถึ งความ สำคั ญของพระประธมและพระประโทณที่ มี มาครั้ ง สมั ยอยุ ธยาด วย

ภาพจากสมุ ดภาพไตรภู มิ สมั ยอยุ ธยา ที่ เขี ยนภาพของ พระประธม-พระประโทณ เอาไว

หลั กฐานจากการขุ ดแต งทางโบราณคดี พบว า พระประโทณเจดี ย หลั งจากมี การก อสร างในสมั ยทวารวดี เมื่ อราวพุ ทธศตวรรษที่ ๑๓ แล ว คงมี การบู รณะ โดยการก อพอกเพิ่ มเติ มจากเดิ มที่ เป นฐานซ อนสองชั้ น เป นสามชั้ นและสร างบั นไดเพิ่ ม แต การก อสร างดั งกล าว คงมี ระยะไม ห างจากการก อสร างครั้ งแรกมากนั ก และ ต อมาคงถู กทิ้ งร างไปนาน จนในสมั ยอยุ ธยาตอนปลาย จึ งมี การเกลี่ ยอิ ฐบนยอดเนิ นเจดี ย ที่ พั งทลายลงมาแล ว และสร างพระปรางค ขึ้ นไว บนยอดด านบน ดั งที่ ปรากฏ จากสมุ ดภาพไตรภู มิ ดั งที่ ได กล าวถึ งมาแล ว ศาสตราจารย ดร.สั นติ เล็ กสุ ขุ ม ผู เชี่ ยวชาญด าน ประวั ติ ศาสตร ศิ ลปะไทย ได ให ข อสั นนิ ษฐานของรู ปทรง เจดี ย สมั ยทวารวดี ที่ พระประโทณเจดี ย ในบทความ เรื่ อง “รู ปแบบสั นนิ ษฐานจากซากเจดี ย สมั ยทวารวดี ที่ นครปฐม” ไว อย างน าสนใจว า “...รู ปแบบที่ น าเป น ไปได ได แก ส วนล างฐาน ๒ ชั้ นซ อนลดหลั่ น ชั้ นบนมี ยอดบริ วารประจำมุ มบนลาน ลานฐานกว างของชั้ นนี้ รองรั บส วนกลาง ซึ่ งมี จระนำประดิ ษฐานพระพุ ทธรู ป มุ มบนทั้ งสี่ ของส วนกลางมี ยอดบริ วารประจำมุ มด วย เช นกั น ส วนบนมี ยอดบริ วารและประธานทรงมะนาว ตั ด...”

รู ปลั กษณะ...พระประโทณเจดี ย แต เดิ มนั้ น พระประโทณเจดี ย มี ลั กษณะเป น เนิ นดิ นสู งใหญ โดยมี พระปรางค ขนาดย อมอยู บนยอด ต อมาในป พ.ศ. ๒๕๔๙-๒๕๕๐ กรมศิ ลปากรโดย สำนั กศิ ลปากรที่ ๒ สุ พรรณบุ รี ได ดำเนิ นการขุ ดแต ง และบู รณะโบราณสถานแห งนี้ ผลการขุ ดแต งทาง โบราณคดี พบว า บริ เวณใต เนิ นดิ นด านล างเป น ฐานเจดี ย สมั ยทวารวดี ขนาดใหญ ที่ มี อายุ กว าพั นป มาแล วหลงเหลื ออยู ภายใน ลั กษณะของฐานเจดี ย สมั ยทวารวดี ที่ ขุ ดค นพบ เริ่ มต นจากลานปู อิ ฐ ซึ่ งบริ เวณมุ มทั้ งสี่ ของเจดี ย มี ฐาน ทรงกลมรู ปทรงคล ายดอกบั วบาน เส นผ านศู นย กลาง ประมาณ ๕๐ เซนติ เมตร อยู โดยสั นนิ ษฐานว าอาจเป น หลั กมุ มเขตศั กดิ์ สิ ทธิ์ หรื อเสาโคมไฟก็ เป นได พระประโทณสมั ยทวารวดี มี ฐานเริ่ มต นเป นฐาน เขี ยงเรี ยบ รองรั บฐานยกเก็ จซ อนกั นสองชั้ น จากนั้ น จึ งเป นลานประทั กษิ ณที่ มี เจดี ย ประจำมุ มทั้ งสี่ มุ ม ส วนกลางเป นฐานย อเก็ จสี่ เหลี่ ยม ที่ ตรงกลางทำเป น จระนำเว าเข าไป โดยแต เดิ มอาจประดิ ษฐานพระพุ ทธรู ป ยื นในแต ละซุ ม ส วนต อขึ้ นไปพั งทลายไปมากจนยาก ที่ จะสั นนิ ษฐานรู ปแบบแน ชั ด ด านบนสุ ดเป นเจดี ย ทรงปรางค ที่ สร างในสมั ยอยุ ธยาตอนปลายและอาจมี การบู รณะเพิ่ มเติ มในสมั ยรั ตนโกสิ นทร ตอนต นด วย บริ เวณกึ่ งกลางของเจดี ย แต ละด าน มี บั นไดก อด วย อิ ฐเพื่ อใช เป นทางขึ้ นสู ลานประทั กษิ ณดั งที่ กล าวมาแล ว แต สิ่ งที่ น าสั งเกตคื อ บั นไดดั งกล าวไม น าจะสร าง พร อมกั บเจดี ย สมั ยแรก เนื่ องจากเป นการทำบั นได ไปแปะติ ดไว กั บผนั งเจดี ย เท านั้ น

รู ปลั กษณ สั นนิ ษฐานของเจดี ย พระประโทณ ในสมั ยทวารวดี (ภาพสั นนิ ษฐาน โดย ศาสตราจารย ดร. สั นติ เล็ กสุ ขุ ม)

อนุ สาวรี ย หลวงพ อชุ ม ภายในเขตวั ดพระประโทณ

อนุ สาวรี ย หลวงพ อชุ ม : พิ พิ ธภั ณฑ กลางแจ งภายในวั ด

บริ เวณใกล กั บหมู กุ ฏิ สงฆ มี เจดี ย ขนาดเล็ กหรื อ อนุ สาวรี ย แห งหนึ่ งใช เป นที่ บรรจุ อั ฐิ ของพระครู สมถ- กิ ตติ คุ ณ (ชุ ม) อดี ตเจ าอาวาสวั ดพระประโทณเจดี ย อนุ สาวรี ย แห งนี้ มี ความสำคั ญในทางโบราณคดี เนื่ องจากเมื่ อครั้ งอดี ตที่ หลวงพ อชุ มยั งมี ชี วิ ตอยู ท านได เก็ บรวบรวมโบราณวั ตถุ จำนวนหนึ่ งที่ พบใน บริ เวณวั ดพระประโทณเจดี ย รวมถึ งสิ่ งของที่ี พบใน บริ เวณใกล เคี ยงที่ มี ผู นำมาถวาย ท านเห็ นว าหาก เก็ บไว ก็ อาจสู ญหายไปได จึ งได นำโบราณวั ตถุ เหล านั้ น มาโบกด วยปู นประดั บติ ดไว ที่ ผนั งของอนุ สาวรี ย และ บริ เวณโดยรอบ ในป จจุ บั นอนุ สาวรี ย แห งนี้ จึ งถื อเป น เสมื อนพิ พิ ธภั ณฑ กลางแจ ง ที่ จั ดแสดงโบราณวั ตถุ ที่ มี ความงดงามหลากสมั ยหลายประเภท เช น ศิ วลึ งค ที่ พบจากบ านสองตอนใกล กั บวั ดพระประโทณเจดี ย ชิ้ นส วนปู นป นรู ปบุ คคล ชิ้ นส วนแม พิ มพ ที่ ใช ในการหล อ เครื่ องประดั บ เป นต น ทั้ งนี้ ผู เข าชมสามารถเดิ นวนรอบ เพื่ อชมโบราณวั ตถุ ได อย างใกล ชิ ด

โบราณวั ตถุ ที่ ติ ดประดั บ อยู ที่ อนุ สาวรี ย หลวงพ อชุ ม

อ างอิ ง

๑. กรมศิ ลปากร, พระปฐมเจดี ย กรมศิ ลปากร ตรวจสอบชำระใหม และการบู รณปฏิ สั งขรณ พระปฐมเจดี ย (โดยเสด็ จพระราชกุ ศล ในงานพระราชทานเพลิ งศพ พระธรรมสิ ริ ชั ย (ชิ ต ชิ ตวิ บู ลเถร) วั นที่ ๒๓ มี นาคม ๒๕๒๘), กรุ งเทพ : บริ ษั ท ยู นิ ตี้ โพรเกรส, ๒๕๒๘ (พิ มพ ครั้ งที่ ๒) ๒. วั ดพระประโทณเจดี ย , ประวั ติ วั ดพระประโทณ เจดี ย วรวิ หาร องค พระประโทณเจดี ย จุ ลประโทณเจดี ย (ที่ ระลึ กเนื่ องในงานพิ ธี พุ ทธาภิ เษก พระพุ ทธธี รธรรม), กาญจนบุ รี : สหายการพิ มพ , ๒๕๔๑ ๓. สำนั กศิ ลปากรที่ ๒ สุ พรรณบุ รี , รายงานเบื้ องต นการขุ ดศึ กษาทางโบราณคดี และ บู รณะโบราณสถานวั ดพระประโทณเจดี ย จั งหวั ดนครปฐม, เอกสารพิ มพ คอมพิ วเตอร , ๒๕๕๐ ๔. ศ.ดร. สั นติ เล็ กสุ ขุ ม, “รู ปแบบสั นนิ ษฐานจาก ซากเจดี ย สมั ยทวารวดี ที่ นครปฐม” ปกิ ณกศิ ลปวั ฒนธรรม เล ม ๑๕ จั งหวั ดนครปฐม, กรุ งเทพ : ห างหุ นส วนจำกั ด ไซออนมี เดี ย, ๒๕๕๒, หน า ๖๓-๘๔ ๕. วสั นต เทพสุ ริ ยานนท , “พระประโทณเจดี ย : จากการขุ ดศึ กษาทางโบราณคดี “ปกิ ณกศิ ลปวั ฒนธรรม เล ม ๑๕ จั งหวั ดนครปฐม, กรุ งเทพ : ห างหุ นส วนจำกั ด ไซออนมี เดี ย, ๒๕๕๒, หน า ๔๗-๖๒ ๖. สำนั กงานจั งหวั ดนครปฐม , ประวั ติ มหาดไทย ส วนภู มิ ภาค จั งหวั ดนครปฐม, กรุ งเทพ : โรงพิ มพ อั กษรสมั ย, ๒๕๒๘ ๗. Piriya Krairiksh, “The Phra pathon chedi” สิ่ งละอั นพั นละน อย ๖๐ ป วารุ ณี โอสถารมย , กรุ งเทพ : โรงพิ มพ ภาพพิ มพ , ๒๕๕๗, หน า ๒๓๑-๒๘๒

ท ายบท ภายในวั ดพระประโทณเจดี ย วรวิ หาร นอกจาก จะมี พระมหาเจติ ยใหญ เป นประธานของพระอาราม ยั งมี สิ่ งก อสร างอี กหลายอย างที่ ควรค าแก การสั กการะ เพื่ อความเป นมงคลแห งชี วิ ต ตั วอย างเช น พระวิ หาร และพระอุ โบสถที่ ตั้ งคู กั นอยู ทางด านหน าขององค เจดี ย โดยเฉพาะใบเสมาหิ นทรายแดงที่ ตั้ งอยู โดยรอบของ พระอุ โบสถนั้ น มี การสลั กลวดลายอย างสวยงาม เป นงานศิ ลปกรรมสมั ยอยุ ธยาที่ มี คุ ณค ายิ่ ง นอกจากนี้ บริ เวณมุ มด านทิ ศใต ของวิ หารใกล รอยพระพุ ทธบาท จำลอง มี ศาลาที่ ตั้ งรู ปป นยายหอม ที่ มี ประวั ติ เชิ ง ตำนานเกี่ ยวข องกั บพระประโทณเจดี ย รู ปยายหอมนี้ มั กมี ผู มานิ ยมบนบานศาลกล าวกั นเป นประจำ เมื่ อได ผลสำเร็ จตามความปรารถนาก็ จะนำตุ กตารู ปเป ดมา ถวาย จนวางเรี ยงกั นเป นแถวยาวทั้ งด านหน าศาลา และแนวกำแพงแก ว โดยชาวบ านเชื่ อกั นว ายายหอมนั้ น แต เดิ มเคยเลี้ ยงเป ดมาก อน และด วยความสำคั ญขององค ประประโทณเจดี ย ดั งที่ กล าวมาแล ว ทางกรมศิ ลปากรจึ งได ประกาศ ขึ้ นทะเบี ยนพระประโทณเจดี ย เป นโบราณสถานสำคั ญ ของชาติ มาตั้ งแต เมื่ อวั นที่ ๘ มี นาคม พ.ศ. ๒๔๗๘

อรุ ณศั กดิ์ กิ่ งมณี จบการศึ กษาปริ ญญาตรี และโท จากคณะโบราณคดี มหาวิ ทยาลั ยศิ ลปากร

สนใจเป นพิ เศษเกี่ ยวกั บเรื่ องเทพฮิ นดู รวมถึ งประติ มานวิ ทยาของพุ ทธ และฮิ นดู ป จจุ บั นรั บราชการตำแหน งนั กโบราณคดี ชำนาญการพิ เศษ สำนั กศิ ลปากรที่ ๒ สุ พรรณบุ รี

Esso supports health promotion program in remote areas Esso (Thailand) Public Company Limited and Esso employee club, in collaboration with Mae Fah Luang University, arranged the Exemplary Border Patrol Police School for Health Promotion program at Dusit Technical Border Patrol Police School in Chiang Rai for school’s sustainable health and sanitation development. Esso’s support to the program included a 650,000-baht support for the maintenance of sanitation facilities at the school premises, the addition of the health corner in the school’s library, medical check-ups for the students, and the development of youth leaders for health and sanitation promotion. In addition, Esso employee club recently held a charity bazaar to raise funds for the healthy lunch project and donation of scholarships, water purifiers, and bedroom accessories with the aim to develop Dusit Technical Border Patrol Police School as the exemplary school for sustainable practice in health promotion to needed communities in Chiang Rai province.

คุ ณนี ล เอ. แฮนเซ็ น

บนยอดดอยแห งหนึ่ ง ในบ ายวั นศุ กร ที่ แดดจ า ของเดื อนพฤศจิ กายน ภายในเต นท สี ขาว เด็ กน อย ชาวเขาในวงแขนของแม ร องไห โยเย เมื่ อคุ ณพยาบาล ใส ยาให ที่ หลั งใบหู ใกล ๆ กั นนั้ น คุ ณหมอหนุ มก็ ซั กถาม อาการป วยของคุ ณป าที่ มารั บบริ การจากคณะแพทย และพยาบาลจากมหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวง ซึ่ งได มา ออกพื้ นที่ โรงเรี ยนตำรวจตระเวนชายแดนเทคนิ คดุ สิ ต ตรวจรั กษา ให บริ การทำฟ น รวมทั้ งแนะนำการดู แล สุ ขภาพให กั บผู นำนั กเรี ยนและชาวบ าน ตาม “โครงการ โรงเรี ยนตำรวจตระเวนชายแดนสุ ขภาพดี ต นแบบ” เพื่ อดู แลสุ ขภาพของนั กเรี ยนและผู คนในชุ มชนบ าน ห วยส าน ต. ห วยชมภู อ. เมื อง จ. เชี ยงราย แดดอุ นๆ และท องฟ าที่ สดใสในวั นนั้ น ดู เหมื อน เตรี ยมต อนรั บผู มาเยื อนจาก บริ ษั ท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกั ด (มหาชน) กว า ๖๐ คน และคณะสื่ อมวลชน ประมาณ ๓๐ คน ที่ เดิ นทางไปร วมในโครงการต นแบบ ซึ่ งบริ ษั ท เอสโซ ฯ และมหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวง ร วมกั นจั ดขึ้ นเพื่ อพั ฒนาสุ ขภาพอนามั ย และสุ ขาภิ บาล ของชุ มชนอย างยั่ งยื น โดยการมอบความสนุ กและ รอยยิ้ ม ผ านเกมต างๆ และของรางวั ล อาทิ ตุ กตา เสื้ อ กระเป าเป การมอบทุ นการศึ กษา และอาหารกลางวั น ให กั บน องๆ ทุ กคน บนอาคารเรี ยนใกล ๆ กั บลานที่ มี การจั ดพิ ธี ต อนรั บ และมอบทุ นการศึ กษา หนั งสื อและอุ ปกรณ ต างๆ แล ว ห องเรี ยนถู กดั ดแปลงให เป นคลิ นิ กทำฟ น บางห องก็ มี การจั ดอบรมให ความรู ด านสุ ขอนามั ย และรอบๆ บริ เวณลานก็ มี นิ ทรรศการที่ ให ความรู เรื่ องการดู แล รั กษาสุ ขภาพ

คุ ณนี ล เอ. แฮนเซ็ น ประธานกรรมการและ กรรมการผู จั ดการ บริ ษั ท เอสโซ ฯ กล าวว า “เอสโซ มี ความยิ นดี ที่ ได ร วมมื อกั บมหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวง ในโครงการสุ ขภาพดี ต นแบบเพื่ อเยาวชนและชุ มชน โดยได มอบเงิ นและสิ่ งของสนั บสนุ นเป นมู ลค าทั้ งหมด ๖๕๐,๐๐๐ บาท ซึ่ งมาจากการบริ จาคของบริ ษั ทฯ ร วมกั บพนั กงานบริ ษั ทเอสโซ และบริ ษั ทในเครื อ เอ็ กซอนโมบิ ลในประเทศไทย ในโครงการเพื่ อพั ฒนา สุ ขภาพ ณ โรงเรี ยนตำรวจตระเวนชายแดนเทคนิ คดุ สิ ต ซึ่ งรวมถึ ง การปรั บปรุ งระบบสุ ขาภิ บาล การพั ฒนา สื่ อการเรี ยนการสอน มุ มให ความรู ด านสุ ขภาพใน ห องสมุ ด การตรวจร างกาย และการประเมิ นการ เจริ ญเติ บโตของเด็ ก รวมถึ งการพั ฒนาศั กยภาพผู นำ นั กเรี ยนด านสุ ขภาพและสุ ขาภิ บาลโรงเรี ยน ที่ สามารถ ถ ายทอดความรู ด านสุ ขภาพได เป นอย างดี เพื่ อให โรงเรี ยนตำรวจตระเวนชายแดนเทคนิ คดุ สิ ต เป น โรงเรี ยนสุ ขภาพดี ต นแบบสำหรั บโรงเรี ยนตำรวจ ตระเวนชายแดนอื่ นๆ ในจั งหวั ดเชี ยงรายต อไป" โครงการโรงเรี ยนตำรวจตระเวนชายแดนสุ ขภาพดี ต นแบบ เริ่ มดำเนิ นการมาตั้ งแต ป พ.ศ.๒๕๕๗ โดย มหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวงได ลงสำรวจโรงเรี ยนตำรวจ ตระเวนชายแดน และนำแพทย พยาบาล และนั กศึ กษา ที่ เกี่ ยวข องมาลงพื้ นที่ จากนั้ นจะมี การวั ดผลอย าง ต อเนื่ องว าเป นประโยชน ต อทั้ งชุ มชนและนั กศึ กษา และตรงตามวั ตถุ ประสงค ของโครงการ

เอสโซ จึ งถื อเป นโอกาสดี ที่ จะจั ดโครงการนี้ ให สอดรั บกั บ ที่ พระองค ท านทรงอุ ปถั มภ โรงเรี ยนตำรวจตระเวน ชายแดนอยู แล ว” ผศ.น.อ.ดร. ธงชั ย อยู ญาติ วงศ อาจารย ประจำสำนั กวิ ชาการ เทคโนโลยี สารสนเทศ มหาวิ ทยาลั ย แม ฟ าหลวง ซึ่ งเป น หั วเรี่ ยว หั วแรงใน โครงการนี้ เล าให ฟ งถึ ง “เราพบว า มี ป ญหาหลายด าน ทั้ งด านสุ ขภาพ สุ ขอนามั ย อาคารสถานที่ ที่ ทรุ ดโทรม ต องมาจั ดการ ดู แลทั้ งระบบ ตั้ งแต เรื่ องน้ ำอุ ปโภคบริ โภค ที่ เป นน้ ำซั บ จากภู เขา โรงอาหาร ห องน้ ำ ห องสมุ ดที่ พั งหมด เนื่ องจากเกิ ดแผ นดิ นไหวอยู บ อยๆ ในช วงที่ ผ านมา และห องพยาบาลที่ มี ยาไม ครบถ วน โดยตั้ งใจทำให เป นโรงเรี ยนต นแบบของโครงการนี้ เริ่ มตั้ งแต เข ามา อบรมนั กเรี ยนให เป นพยาบาลน อย หาแกนนำการ ออกกำลั งกายหน าเสาธงตอนเช า เพราะเด็ กนั กเรี ยน เป นชาวเขาเผ าลี ซอ และอาข า ส วนใหญ มี ป ญหา เรื่ องกล ามเนื้ อพั ฒนาไม สมบู รณ กระดู กไม แข็ งแรง ที่ สำคั ญ คื อโรงอาหารที่ ต องจั ดระบบใหม ทั้ งหมด รวมทั้ งหอพั กนั กเรี ยนชาวเขา ต องทำความสะอาด ทาสี จั ดห องใหม ส วนอุ ปกรณ การนอน เช น หมอน ที่ นอน ผ าห ม ทางสโมสรพนั กงานเอสโซ เป นฝ าย จั ดหามาให ใหม ทั้ งหมด” ในวั นนั้ น ยั งได มี การทำพิ ธี เป ดหอพั กนั กเรี ยน ชาวเขา โดย คุ ณนี ล, ผศ.น.อ.ดร. ธงชั ย, นั กศึ กษา และ เจ าหน าที่ ของมหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวงที่ ร วมกั นตกแต ง หอพั กแห งนี้ เพื่ อให เด็ กหญิ งน อยๆ ชาวเขาในที่ ห างไกล ได พั กอาศั ยในเวลาที่ โรงเรี ยนเป ดเทอม การสำรวจพื้ นที่ โรงเรี ยนตำรวจ ตระเวนชายแดนเทคนิ ค ดุ สิ ตของที มงานมหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวงว า

คุ ณมงคลนิ มิ ตร เอื้ อเชิ ดกุ ล กรรมการ และผู จั ดการกิ จกรรมองค กร และรั ฐกิ จสั มพั นธ บริ ษั ท เอสโซ ฯ

กล าวว า “โครงการนี้ เป นความร วมมื อระหว างมหา- วิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวง กั บ บริ ษั ท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกั ด (มหาชน) เพื่ อเสริ มสร างการมี จิ ตสาธารณะของ นั กศึ กษา ด วยการนำความรู ความสามารถเข าไปพั ฒนา ปรั บปรุ งระบบสุ ขาภิ บาลภายในโรงเรี ยนตำรวจตระเวน ชายแดน ซึ่ งยั งประสบป ญหาเกี่ ยวกั บการดู แลสุ ขภาพ อนามั ยส วนบุ คคล เพื่ อสร างสิ่ งแวดล อมที่ เอื้ อต อการ พั ฒนาสุ ขภาพของนั กเรี ยน “เอสโซ สนั บสนุ นโครงการส งเสริ มด านสุ ขภาพ มาอย างต อเนื่ อง ด วยตระหนั กถึ งความสำคั ญของการ มี สุ ขภาพที่ ดี อั นเป นรากฐานสำคั ญสำหรั บการพั ฒนา คุ ณภาพชี วิ ต และความเป นอยู ของชุ มชน “เป นเวลา ๑๒ ป แล ว ที่ เอสโซ ได มอบทุ นการศึ กษา ให แก นั กศึ กษามหาวิ ทยาลั ยแม ฟ าหลวง ภายใต กองทุ น เอสโซ สมโภชกรุ งรั ตนโกสิ นทร ๒๐๐ ป แต ในครั้ งนี้ เราได ขยายความร วมมื อไปสู การพั ฒนาด านสุ ขภาพ ผ านโครงการโรงเรี ยนตำรวจตระเวนชายแดนสุ ขภาพดี ต นแบบ เพื่ อการพั ฒนาชุ มชนที่ เข มแข็ งอย างยั่ งยื น” คุ ณอิ ศรา สุ นทรวิ ภาต ที่ ปรึ กษาฝ ายกิ จกรรม องค กรและรั ฐกิ จสั มพั นธ บริ ษั ท เอสโซ ฯ เสริ มว า “เอสโซ มี ความประสงค จะ เฉลิ มพระเกี ยรติ สมเด็ จพระศรี นคริ นทรา บรมราชชนนี หรื อ สมเด็ จย า ที่ ทรง เน นการพั ฒนาชุ มชน จึ งสนอง พระราชดำริ ของพระองค ท าน ด วยการ นำแนวการศึ กษาในมหาวิ ทยาลั ย

แม ฟ าหลวง มาประยุ กต ใช กั บการดู แล สุ ขภาพชุ มชน และที่ สำคั ญ ป นี้ เป นป มหา

มงคลของสมเด็ จพระเทพรั ตนราชสุ ดาฯ สยามบรมราชกุ มารี ที่ ทรงมี พระชนมายุ ครบ ๖๐ พรรษา

คุ ณจิ รั ฐิ วงษ ศิ ริ นายกสโมสร พนั กงานเอสโซ เล าให ฟ งถึ งการมี ส วนร วมของพนั กงานในกิ จกรรม ครั้ งนี้ ว า “เอสโซ มี นโยบายสนั บสนุ น ให พนั กงานมี ส วนร วมในการทำ กิ จกรรมเพื่ อสั งคมของบริ ษั ทมาโดย ตลอด โดยเฉพาะกิ จกรรมในครั้ งนี้ มี พนั กงานรุ นใหม ๆ ให ความสนใจเข าร วม

เป นอย างมาก ถื อเป นนิ มิ ตหมายอั นดี และน า ภู มิ ใจเป นอย างยิ่ ง โดยสโมสรพนั กงานเอสโซ เป นแกนนำในการรวบรวมเงิ นบริ จาค ซึ่ งได นำมามอบ เป นทุ นการศึ กษา จั ดทำโครงการอาหารกลางวั น สุ ขภาพดี และจั ดซื้ ออุ ปกรณ ต างๆ เช น เครื่ องกรองน้ ำ เพื่ อทำน้ ำดื่ มสะอาด และอุ ปกรณ ชุ ดนอนเพื่ อสุ ขภาพ สำหรั บหอพั กนั กเรี ยน รวมทั้ งได รั บความร วมมื อจาก พั นธมิ ตรผู ใจบุ ญ ศู นย หนั งสื อจุ ฬาฯ มาร วมบริ จาค หนั งสื อ ให กั บห องสมุ ด เสริ มกั บการบริ จาคหนั งสื อ และของเล นของทางเอสโซ ด วย”

ผู โดยสาร ๘ ล านคน ในแต ละป บริ ษั ท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกั ด (มหาชน) จำหน ายน้ ำมั นเชื้ อเพลิ ง อากาศยาน เพื่ อใช ขนส งผู โดยสาร มากกว า ๘ ล านคน จากสนามบิ น สุ วรรณภู มิ และสนามบิ นดอนเมื อง

๘,๐๐๐ ล านลิ ตร เครื อข ายของเอ็ กซอนโมบิ ล ทำให บริ ษั ท เอสโซ ฯ สามารถนำเข า และจั ดหาพลั งงาน ซึ่ งเป นกำลั งสำคั ญในการ ขั บเคลื่ อนเศรษฐกิ จไทย ได เป นอย างดี

คื อมู ลค าของน้ ำมั นดิ บและน้ ำมั น สำเร็ จรู ปรวม ๗ ล านบาร เรล ที่ บริ ษั ท เอสโซ ฯ ได จั ดเก็ บไว ณ สิ้ นป พ.ศ. ๒๕๕๗ เพื่ อความมั่ นคงทางพลั งงาน ของประเทศ ๑๙,๐๐๐ ล านบาท

๑๑ ล านเที่ ยว ในป ๒๕๕๗ เอสโซ จำหน ายน้ ำมั นดี เซล ซึ่ งมี ปริ มาณเที ยบเท ากั บน้ ำมั นที่ รถบรรทุ ก ใช วิ่ งจากกรุ งเทพฯ ไปเชี ยงใหม ได ๑๑ ล านรอบ

๓ ล านครั วเรื อน ในแต ละป เอสโซ ผลิ ตก าซหุ งต มมากพอ สำหรั บใช เป นก าซหุ งต ม สำหรั บ ๓ ล านครั วเรื อน ทั่ วประเทศ

ถึ งภาพพลั งงาน คุ ณเคยลองจิ นตนาการ

Visualizing Energy

Energy is everywhere in our lives. If we can

see energy, what would we see?

- We'd see all the electricity flowing through the devices and machines at homes, factories, department stores and farms. - We’d see the billions of liters of fuel that enable us to go anywhere. - We'd see that a variety of products that make our lives convenient are made from oil and natural gas. - Life takes energy. Energy lives here.

พลั งงานมี อยู ทุ กที่ ในชี วิ ตประจำวั นของเรา ถ าเรา สามารถมองเห็ นพลั งงานได เราจะมองเห็ นอะไร? - เราจะเห็ นกระแสไฟฟ าไหลผ านอุ ปกรณ และ เครื่ องมื อต างๆ ทั้ งที่ บ าน โรงงาน ห างสรรพสิ นค า และแม แต ในไร นา - เราจะเห็ นน้ ำมั นหลายล านลิ ตรที่ พาเราไป ทุ กหนทุ กแห ง - เราจะเห็ นสิ นค าและผลิ ตภั ณฑ มากมายที่ ทำให ชี วิ ตของเราสะดวกสบาย ซึ่ งทำจากน้ ำมั นและ ก าซธรรมชาติ - ชี วิ ตต องใช พลั งงาน ... พลั งงานอยู ที่ นี่

ท านทราบ หรื อไม ?

แหล งผลิ ตก าซธรรมชาติ น้ ำพองของ บริ ษั ท เอ็ กซอนโมบิ ล เอ็ กซ โพลเรชั่ น แอนด โพรดั กชั่ น โคราช อิ งค ที่ จั งหวั ดขอนแก น ส งก าซธรรมชาติ ป อนโรงไฟฟ าเพื่ อผลิ ตกระแสไฟฟ า สำหรั บใช ในภาคตะวั นออกเฉี ยงเหนื อของประเทศไทย

ท านทราบ หรื อไม ?

หน วยผลิ ตกระแสไฟฟ าพลั งงานความร อนร วมที่ โรงกลั่ นน้ ำมั น เอสโซ ศรี ราชา มี กำลั งผลิ ต ๔๙.๑ เมกะวั ตต ซึ่ งมากพอสำหรั บ ๕๘,๙๒๐ ครั วเรื อนใช ในแต ละวั น

เครื อข ายสถานี บริ การน้ ำมั นเอสโซ มากกว า ๕๐๐ แห ง พร อมสร างประสบการณ ดี ๆ ในการเดิ นทางไปทุ กที่

ท านทราบ หรื อไม ?

ถ านำผลิ ตภั ณฑ น้ ำมั นที่ กลั่ นโดยโรงกลั่ นน้ ำมั นเอสโซ ศรี ราชา ในแต ละวั น มาบรรจุ ขวดขนาดหนึ่ งลิ ตร จะต องใช ขวด จำนวน ๒๘ ล านขวด

ในแต ละวั น หน วยกลั่ นน้ ำทะเลเป นน้ ำจื ดที่ โรงกลั่ นเอสโซ ศรี ราชา สามารถผลิ ตน้ ำจื ดจำนวนมากพอที่ จะนำมาใช ใน ๑,๔๔๐ ครั วเรื อน

ท านทราบ หรื อไม ?

ผลิ ตภั ณฑ ต างๆ มากมาย นั บจากของใช และอุ ปกรณ ในครั วเรื อน เสื้ อผ า ขวดพลาสติ ก ท อพี วี ซี ไปจนถึ งสี ทาบ าน ล วนทำมาจาก ผลิ ตภั ณฑ ป โตรเคมี จากโรงงานอะโรเมติ กส และหน วยผลิ ต เคมี ภั ณฑ ของเราในโรงกลั่ นน้ ำมั นเอสโซ ศรี ราชา

ทุ กวั น เครื อข ายโมบิ ล 1 เซ็ นเตอร ในประเทศไทย ช วยชุ บชี วิ ตเครื่ องยนต ให รถมากกว า ๑,๐๐๐ คั น

ลอตเตอรี่ ชุ ดหายาก ตรางู ตรานาค ตรามั จฉา

ลอตเตอรี่ ในสยาม

History of lotteries in Siam

In 1832, King Rama 3 gave a lottery concession in Bangkok to Jao Sao Hong, a Chinese man who had a spirits concessions, as a way to prevent Siamese people from burying money. During the reign of King Rama 4, more lottery concessions were given in both Bangkok and upcountry. Writer Anon Trangtrichart told the history of lotteries in Siam.

ÍÒ¹¹· µÃÑ §µÃÕ ªÒµÔ

ลอตเตอรี่ จากฉบั บแรกราคา ๑ ตำลึ ง (สี่ บาท) มาจนถึ งป จจุ บั นฉบั บละ ๘๐ บาท (แม จะมี การขาย เกิ นราคาไปบ าง) เริ่ มจาก “หวย” จากความในพระราชนิ พนธ ร.๔ ความว า “เมื่ อครั้ งแผ นดิ นพระบาทสมเด็ จพระนั่ งเกล าเจ าอยู หั ว เมื่ อป เถาะ พ.ศ. ๒๓๗๔ น้ ำมาก เมื่ อป พศ. ๒๓๗๕ น้ ำน อย ข าวแพงต องซื้ อข าวจากต างประเทศเข ามา จ ายขาย คนที่ ไม มี เงิ นจะซื้ อข าวกิ น ต องมารั บจ าง ทำงาน คิ ดเอาข าวเป นค าจ าง เจ าภาษี นายอากรก็ ไม มี เงิ นที่ จะส ง ต องเอาสิ นค าเป นใช ค าเงิ นหลวง ที่ สุ ดคนจี น ที่ ผู กป ไม มี เงิ นจะให ต องเข ามารั บทำงานในกรุ งเทพ จึ งทรงมี พระราชดำริ แถลงไปว า เงิ นตราบั ว เงิ นตรา ครุ ฑ เงิ นตราปราสาท (เงิ นพดด วงเหล านี้ ทำในสมั ย ร.๑ ร.๒ ร.๓) ได ทำใช ออกไปก็ มาก หายไปไหนเสี ยหมด ทรงสงสั ยว าคนจะเอาไปซื้ อฝ นมาเก็ บไว ขายในนี้ โปรดให จั บฝ นและเผาฝ นเป นอั นมาก จี นหงพระศรี - ไชยบาน (เจ าสั วหง) มี ตำแหน งเป นนายอากรสุ รา จึ งกราบทู ลว า เงิ นทองตกไปอยู กั บราษฎรเก็ บฝ งดิ น ไว มาก ไม เอาออกใช ถ าอย างนี้ ในเมื องจี นตั้ งหวยขึ้ น จึ งมี เงิ นมา จึ งโปรดเกล าฯ ให จี นหงตั้ งโรงหวยขึ้ น ในป มะแม จุ ลศั กราช ๑๑๙๗ ตรงกั บ พศ. ๒๓๗๘” โรงหวยของเจ าสั วหงตั้ งอยู ในกำแพงเมื องสะพาน หั น แล วเลื่ อนมาอยู ที่ หน าวั งบู รพาภิ รมย โรงหวยตั้ งอยู ที่ นี่ มาจนถึ งสมั ย ร.๕ เกิ ดไฟไหม เมื่ อป วอก พศ. ๒๔๑๕ จึ งได ย ายไปอยู ริ มสะพานข ามคลองหลอด เหนื อประตู สามยอด อยู มาจน ร.๕ ทรงให เลิ กอากรหวย

ลั กษณะการออกหวย ออกหวยทุ กวั นในเวลาเช า ต อมาพระศรี วิ โรจน ดิ สเห็ นเจ าสั วหงมี กำไร จึ งกราบ บั งคมทู ล ขอตั้ งโรงหวยอี กโรงหนึ่ ง ตั้ งอยู ที่ บางลำภู ออกหวยทุ กวั นในเวลาค่ ำ จึ งมี การเรี ยกโรงหวยเช า และโรงหวยค่ ำ ต อมาโรงหวยของพระศรี วิ โรจน ดิ ส ไม สามารถทำกำไรได จึ งเลิ กลากั นไป เหลื อแต โรงหวย ของเจ าสั วหงแต การออกหวยยั งคงออกเช าและเย็ น เหมื อนเดิ มแต รวมอยู ที่ โรงหวยของเจ าสั วหงคนเดี ยว เงิ นอากรหวยในสมั ย ร.๓ เก็ บป ละ ๒๐,๐๐๐ บาท เจ าสั วหงทำอยู กี่ ป ไม ปรากฏหลั กฐานแแน ชั ด ต อมา ให มี การประมู ลคราวละป เหมื อนกั บอากรบ อนเบี้ ย ทำให มี เงิ นเข าคลั งหลวงเพิ่ มทวี ขึ้ นโดยลำดั บ นายอากรหวยมี บรรดาศั กดิ์ เป นขุ นบานเบิ กบุ รี รั ตน คนทั่ วไปเรี ยกว า ขุ นบาน เช นเดี ยวกั บเรี ยกเจ าอากร บ อนเบี้ ยว าขุ นพั ฒน ต อมาในสมั ย ร.๔ มี ผู ขอผู กอากร หวยมากขึ้ นเรื่ อยๆ ทั้ งที่ เพชรบุ รี และกรุ งเก า แต ไม ช า ก็ ต องเลิ กไป เนื่ องจาก ร.๔ ทรงเห็ นว าราษฎรพากั น ยากจนลงเรื่ อยๆ จึ งโปรดให เลิ กโรงหวยหั วเมื อง โรงหวยจึ งมี แต ในกรุ งเทพฯ เท านั้ น

หวย ก ข

จากการเอาอั กษรสยามเข ากำกั บรั ฐบาลจึ งเรี ยกว า หวย ก ข เมื่ อต องการเล น ผู เล นจะเรี ยกอั กษรสยาม พร อมกั บชื่ อจี นไปด วยกั น เช น กอสามหวย ของ วยโป เป นต น เมื่ อจะแทงหวยก็ ไปที่ โรงหวย ในสมั ยเจ าสั วหง เขี ยนฉากเป นรุู ปตั วหวยมี เครื่ องหมายตั วอั กษรพร อม ทุ กอย างแขวนไว ให คนดู ชุ ดหนึ่ ง และมี ป ายตั วหวย สำหรั บออกอี กชุ ดหนึ่ ง ทำเป นป ายย อมๆ อี กเช นกั น เอาเก็ บซ อนไว ในโรงหวยเมื่ อถึ งเวลาออกหวย เจ าสั วหง ก็ เลื อกป ายใส ถุ งมาแขวนป าย กำหนดให แทงได ตั วละ บาทเป นอย างมาก จำนวนโพยที่ แทงใบหนึ่ งจะมี หวย กี่ ตั วก็ ได แต ต องไม เกิ น ๕ บาท มี เสมี ยนนั่ งคอยดู ที่ หน าโรง ใครจะแทงตั วไหนเท าไรให บอกกั บเสมี ยน แล วเสมี ยนจะเขี ยนโพยหวยพร อมทั้ งรั บเงิ นมาจาก ผู แทงหวย ผู แทงหวยจะได รั บใบตอบถื อไว เป นหลั กฐาน ว าได แทงหวยตั วใดแล ว เมื่ อพร อมกั นแล ว เจ าสั วหง ก็ ออกมาชั กป ายออกจากถุ งให คนรู ว าออกหวยตั วไหน ถ าใครแทงถู กเอาโพยไปขึ้ นเงิ นจากเสมี ยนจ ายให ๓๐ ต อ แต ไม คื นทุ นเดิ ม เพราะฉะนั้ นคนแทงจะได ๒๙ ต อ เมื่ อตั วอั กษรตั วไหนมี การออกไปแล ว ตั วนั้ น และตั วที่ มี การพ องเสี ยงกั นก็ จะถู กเว นไว ๓ วั น จึ งจะ นำมาออก เช น ตั ว บ และตั ว ผ มี เสี ยงพ องกั น เป นต น เจ าอากรหวยคนสุ ดท ายคื อ ยี่ กอฮง มี ชื่ อเต็ ม ว า นายตี้ ย ง แซ แต เป นขุ นบาลคนสุ ดท าย คนเล นหวย จำนวนไม น อยยกย องท านว าเป นเทพแห งหวยเอาเลย ที เดี ยว

รู ปแบบของหวยในเมื องจี น เอาชื่ อคนมาตั้ งเป น ตั วหวย ๓๔ ตั ว เขี ยนตั วอั กษรจี นกำกั บไว เป นชื่ อคน ที่ เป นตั วหวยอย างหนึ่ ง และอี กอย างให นำเอาตั วสั ตว ให สมมุ ติ ว าเป นชาติ ก อนของตั วหวยที่ เขี ยนตั วอั กษร กำกั บไว แต เมื่ อมาใช เล นในสยามตอนเริ่ มแรกก็ ใช แบบ ของจี นเช นกั น มี จำนวนตั วหวย ๓๖ ตั ว มากกว าจี น ๒ ตั ว ในโรงหวยทำเป นฉาก เจ าสั วหงเห็ นคนไทย อ านภาษาจี นไม ออก จึ งใช อั กษรไทยกำกั บไว แทน เช น อั กษร ก หมายถึ ง อุ ปราช ชื่ อ สามหวย ชาติ ก อนเป นชะนี อั กษร ข หมายถึ ง นายทหาร ชื่ อ ง วยโป ชาติ ก อนเป นเต า อั กษร ค หมายถึ ง สองแม ค าขายหอยแครง ชื่ อ ฮะตั๋ ง ชาติ ก อนเป นหอยแครง อั กษร ฆ หมายถึ ง หลวงจี น ชื่ อ ยิ ดซั ว ชาติ ก อนเป นไก อั กษร ง หมายถึ ง นายทหารโจร ชื่ อ จี เกา ชาติ ก อนเป นสิ งโต อั กษร บ หมายถึ ง ตั วหลวงจี น ชื่ อ แจหลี ชาติ ก อนเป นตะพาบน้ ำ อั กษร ผ หมายถึ ง คนตกเบ็ ด ชื่ อ อิ วหลี ชาติ ก อนเป นเหยี่ ยว เป นต น

การค าความชั่ วอย างหนึ่ ง.....” ร.๖ ทรงให พระพี่ ยาเธอ กรมพระจั นทบุ รี นฤนาถ เสนากระทรวงพระคลั ง ได ทรง พยายามตระเตรี ยมการเลิ กหวยมาหลายป จนในป มะโรง พ.ศ. ๒๔๕๙ จึ งทรงพระกรุ ณาให ยกเลิ กหวย ได สำเร็ จในรั ชสมั ย ร.๖ รวมเวลา ๘๑ ป (ร.๓ พ.ศ. ๒๓๗๘ - ร.๖ พ.ศ. ๒๔๕๙) ลอตเตอรี่ มี ครั้ งแรกสมั ย ร.๕ ในช วงเวลาสมั ย ร.๕ ยั งมี การออกหวยอยู แต ก็ มี การออกลอตเตอรี่ ไปด วย การออกลอตเตอรี่ ครั้ งแรก ในสมั ย ร.๕ พระองค ทรงพระกรุ ณาโปรดเกล าฯ พระราชทานราชานุ ญาตให กรมทหารมหาดเล็ กหลวง ออกลอตเตอรี่ (คำว า ลอตเตอรี่ มาจากภาษาอั งกฤษ Lottery แปลว า การเสี่ ยงโชค) เป นครั้ งแรกในงาน พระราชพิ ธี เฉลิ มพระชนมพรรษา จุ ลศั กราช ๑๒๓๖ (พ.ศ. ๒๔๑๗) ณ ตึ กคองคาเลี ยในพระบรมมหาราชวั ง (ป จจุ บั นคื อศาลาสหทั ยสมาคม ตั้ งอยู ในเขตพระราชฐาน ชั้ นนอก ในพระบรมมหาราชวั ง หน าประตู พิ มานไชยศรี ทางทิ ศตะวั นออก ร.๕ ทรงให สร างขึ้ นเมื่ อ พ.ศ. ๒๔๑๕ เมื่ อแรกใช เป นสโมสรมหาดเล็ กเรี ยกว า หอคองคอเดี ย ตามอย างอาคารสโมสรคองคอเดี ยคลั บ (Congcordia Club) ที่ เมื องป ตตาเวี ย ป จจุ บั นคื อ กรุ งจาการ ตา) อยู บริ เวณหลั งวั ดพระศรี รั ตนศาสดาราม โดยมี นายเฮนรี่ อาลาบาสเตอร (Henry Alabaster) ชาวอั งกฤษ (ต นตระกู ลเศวตศิ ลา) เป นผู อำนวยการในการออก ลอตเตอรี่ เป นตั วเลขในครั้ งนั้ นโดยเลี ยนแบบมาจาก ยุ โรป นายเฮนรี่ อาลาบาสเตอร ถื อได ว าเป นผู ให กำเนิ ดลอตเตอรี่ สลากกิ นแบ งในสยาม จำนวนสลาก ที่ ออกจำหน ายจำนวน ๒๐,๐๐๐ ฉบั บ ราคาฉบั บละ ๑ ตำลึ ง (๔ บาท) ถ าจำหน ายหมดจะได เงิ น ๒๐,๐๐๐ ตำลึ ง แต ขายได เพี ยง ๔,๙๓๐ ฉบั บ ในวั นจั ดงาน เฉลิ มพระชนมพรรษานั้ น พ อค าชาวต างประเทศได นำ สิ นค ามาร วมจั ดแสดงเพื่ อต องการขายสิ นค าในงาน วั นเฉลิ มพระชนมพรรษา ร.๕ ให ออกลอตเตอรี่ ให กั บ บุ คคลทั่ วไป โดยมี เงื่ อนไขว า “ผู ถู กรางวั ลจะได รั บ สิ่ งของจากพ อค าชาวต างประเทศในมู ลค าเท ากั บรางวั ล แต ถ าต องการแลกเป นเงิ นจะต องถู กหั กร อยละ ๑๐ ของเงิ นรางวั ล” เนื่ องจากขายสลากได เพี ยง ๔,๙๓๐ ฉบั บ ทำให รางวั ลลดลงตามสั ดส วน ดั งนี้ รางวั ลที่ ๑ เลข ๑๖๗๒ เงิ นรางวั ล ๑๐๐ ชั่ ง รางวั ลที่ ๒ เลข ๑๔๒๕ เงิ นรางวั ล ๕๐ ชั่ ง รางวั ลที่ ๓ เลข ๓๖๖๘ เงิ นรางวั ล ๒๕ ชั่ ง

นายเฮนรี่ อาลาบาสเตอร

การยกเลิ กอากรหวย ร.๕ ทรงพระราชดำริ ตกลง ให เลิ กอากรบ อนเบี้ ยและอากรหวยแต เนื่ องจากอากร ทั้ งสองรวมกั นมี จำนวนมากถึ ง ๙,๑๗๐,๖๓๕ บาท แต ถ าจะเลิ กทั นที เกรงว าทางราชการจะไม สามารถ หารายได มาชดเชยได ทั น ก็ จะเป นเหตุ ติ ดขั ดในทาง ราชการที่ จะจั ดการบ านเมื องเพราะเงิ นไม พอใช จ าย จึ งทรงให ผ อนลดบ อนเบี้ ยก อนเป นลำดั บจนบ อนเบี้ ย หมดจึ งจะเลิ กอากรหวยต อที หลั ง กรมพระยาดำรง- ราชานุ ภาพ กล าวไว ในตำนานการเลิ กบ อนเบี้ ยและ หวยความว า “ .....การเล นเบี้ ยเหมื อนคนเป นโรค อหิ วาตกโรค คนเล นหวยเหมื อนคนเป นวั ณโรค โรคทั้ งสองใครได เป นแล วในสมั ยก อนต องตายทุ กคน (เพราะในสมั ย ร.๕ ยั งไม มี ยาสำหรั บแก โรคทั้ งสอง- ผู เขี ยน) ผิ ดกั นแต ว าจะตายช าตายเร็ วกว ากั นเท านั้ น และเป นการยากนั กที่ นั กเลงเล นเบี้ ยเล นหวยจะรวย เพราะการเล นเบี้ ยเล นหวยแม ว าอากรทั้ งสอง คนเล น ท้ั งเบี้ ยและหวยต างเต็ มใจที่ จะจ ายเพราะได เล นเบี้ ย และหวยก็ ตาม ราษฎรผู เล นต างไม บ นว าเดื อดร อน เพราะอากรทั้ งสอง ราษฎรต างพากั นสมั ครหาเงิ นให รั ฐบาล แม สิ้ นเนื้ อประดาตั วที่ สุ ดถึ งต องขายสมบั ติ บ านช องตลอดจนขายตั วเอง ก็ ยั งเต็ มใจที่ จะเสี ยภาษี ทั้ งสอง แม ภายหลั งก็ ปรากฏว าผู เล นโทมนั สต อง เสี ยทรั พย จำนวนมาก ก็ ยั งโทษตั วเองว าเพราะคิ ด ไม ถู กหรื อเคราะห ไม ดี จึ งเห็ นว าอากรทั้ งสองอย างเป น

ตั๋ วสลากอนุ ญาตเข าดู การแข งขั นล อเลื่ อน โดยนำเงิ นส วนหนึ่ งมาบำรุ งกองเสื อป า

หลั งจากการออกลอตเตอรี่ ครั้ งนั้ นแล ว ไม ปรากฏ ว ามี การออกลอตเตอรี่ อี กเลยในสมั ย ร.๕ ต อมามี การออกลอตเตอรี่ อี กหลายครั้ งดั งนี้ ในป พ.ศ. ๒๔๖๐ สมั ยรั ชกาลที่ ๖ อยู ในระหว าง สงครามโลกครั้ งที่ ๑ ประเทศฝ ายสั มพั นธมิ ตร คื อ อั งกฤษมี ความประสงค จะกู เงิ นจากสยามเพื่ อใช ใน การสงคราม แต จะกู จากรั ฐบาลโดยตรงก็ เกรงว าจะ กระทบต องบประมาณของแผ นดิ น ดั งนั้ นสภารั กชาติ แห งอั งกฤษจึ งดำเนิ นการกู เงิ นจากประชาชนชาวสยาม แทนด วยการออกลอตเตอรี่ โดยตั้ งรางวั ลให สู งและมี หลายรางวั ล เพื่ อเป นเครื่ องล อใจ จำหน ายฉบั บละ ๕ บาท มี เงื่ อนไขในการรั บรางวั ลว า ถ าจำหน ายได มาก เงิ นรางวั ลก็ จะเพิ่ มขึ้ นตามส วน ปรากฏต อมาว าสามารถ จำหน ายได มากเกิ นคาดหมาย การออกสลากในครั้ งนั้ น ออกที่ สถานทู ตอั งกฤษ เมื่ อวั นที่ ๒๙ ธั นวาคม ๒๔๖๐ การออกลอตเตอรี่ ของสภารั กชาติ แห งประเทศอั งกฤษ ทำกั นเรื่ อยมาจนถึ งป ๒๔๖๑

ในป พ.ศ. ๒๔๖๑ มี การออกตั๋ วสลากเพื่ ออุ ดหนุ น สภากาชาดสยาม จำหน ายสลากฉบั บละ ๕ บาท มี เงิ นรางวั ลรวม ๑๐๐,๐๐๐ บาท จั บรางวั ลในวั นเสาร ที่ ๒๐ กรกฎาคม ๒๔๖๑ ตั๋ วลอตเตอรี่ ฉบั บนี้ ถื อว าเป น ฉบั บแรกที่ มี อายุ มากที่ สุ ดที่ ยั งเหลื ออยู ในป จจุ บั นนี้ จึ งเป นชุ ดที่ หายากที่ สุ ด ในป เดี ยวกั นนี้ มี การออกตั๋ วสลากโดยสภารั กชาติ แห งประเทศอั งกฤษ ร วมกั บกรมพระนครบาลและ คณะกรรมการจั ดงานฤดู หนาว ที่ จั ดขึ้ นในสวนจิ ตรลดา จำหน ายราคา ๒๕ สตางค ต อฉบั บ มี รางวั ลเป น เครื่ องประดั บ รางวั ลที่ ๑ แหวนเพชร ๑ วง ราคา ๖๐๐ บาท รางวั ลที่ ๒ ต างหู เพชร ๑ คู ราคา ๔๐๐ บาท รางวั ลที่ ๓ สร อยข อมื อทองคำ ๑ เส น ราคา ๒๕๐ บาท

ลอตเตอร รี่ เสื อป าล านบาท

ในป พ.ศ. ๒๔๖๖ ร.๖ ทรงพระกรุ ณาโปรดเกล าฯ พระราชทานพระบรมราชานุ ญาตพิ เศษ ให ออกลอตเตอรี่ บำรุ งเสื อป ากองอาสาสมั คร เพื่ อจะนำเงิ นมาซื้ อป น พระราชทานแก กองเสื อป า พิ มพ จำนวน ๑,๐๐๐,๐๐๐ ฉบั บ ฉบั บละ ๑ บาท กำหนดออกป ละ ๑ ครั้ ง เริ่ มพิ มพ จำหน ายตั้ งแต ป พ.ศ. ๒๔๖๖ ออกรางวั ลในป พ.ศ. ๒๔๖๗ ต อมาร นเวลาเข ามาให ออก ๓ เดื อนต อครั้ ง แต ออกได ป เดี ยวเท านั้ น เกิ ดการทุ จริ ตในการออก สลากลอตเตอรี่ บำรุ งเสื อป าเป นอั นต องยุ ติ ลง ไม มี การ ออกลอตเตอรี่ อี กเป นเวลา ๑๐ ป การออกลอตเตอรี่ ในป นี้ ถื อเป นการออกลอตเตอรี่ อย างเป นทางการ เพราะมี รู ปแบบการพิ มพ เรี ยบร อย มี ตราประทั บจาก กองเสื อป าชั ดเจน ลอตเตอรี่ สมั ย ร.๗ ในป พ.ศ. ๒๔๗๐ รั ฐบาลได มี แนวความคิ ดในการ ออกลอตเตอรี่ ขึ้ นมาใหม เพื่ อหารายได มาใช ในกิ จการ ต างๆ อี กครั้ งหนึ่ ง ในป นี้ ทางราชกรี ฑาสโมสร มี การ ออกลอตเตอรี่ เพื่ อใช ในกิ จการของราชกรี ฑา ดำเนิ นการ ออกสลากฉบั บละ ๑ บาท ในป พ.ศ. ๒๔๗๖ มี การออกลอตเตอรี่ ดั งนี้ คื อ ลอตเตอรี่ สภากาชาดสยาม เพื่ อใชั ในการบำรุ งการกุ ศล และลอตเตอรี่ รั ฐธรรมนู ญแห งสยาม เนื่ องจากเป นป ที่ เริ่ มใช รั ฐธรรมนู ญ จึ งต องการหารายได เพื่ อเผยแพร รั ฐธรรมนู ญ

ในป พ.ศ. ๒๔๖๓ เนื่ องในพระราชพิ ธี เฉลิ ม พระชนมพรรษาพระบาทสมเด็ จพระมงกุ ฎเกล าเจ าอยู หั ว ได ออกลอตเตอรี่ เพื่ อเก็ บเงิ นบำรุ งสภากาชาดสยาม และกองเสื อป า วิ ธี การออกใช ตั วเลข ๐-๙ บรรจุ ลง ในกล องเล็ กๆ แล วใส ลงในไหหรื อหม อทองเหลื อง ตามจำนวนเลขหลั กที่ จะออก แล วใช มื อล วงตามลำดั บ จนครบตั วเลขที่ ออกตามกำหนดรางวั ล จำหน ายฉบั บ ละ ๑ บาท ออกรางวั ล ๑๐ มกราคม ๒๔๖๓ มี รางวั ล ดั งนี้ รางวั ลที่ ๑ มี ๑ รางวั ล เป นเงิ น ๑๐,๐๐๐ บาท รางวั ลที่ ๒ มี ๕ รางวั ล รางวั ลละ ๑,๒๐๐ บาท รางวั ลที่ ๓ มี ๑๐ รางวั ล รางวั ลละ ๔๐๐ บาท รางวั ลที่ ๔ มี ๔๐ รางวั ล รางวั ลละ ๑๐๐ บาท

สลากกิ นแบ งรั ฐบาลไทย ป พ.ศ. ๒๔๘๐ การออกสลากกิ นแบ งรั ฐบาลไทย เพื่ อวั ตถุ ประสงค นำรายได มาให กั บรั ฐบาลสมั ยนั้ น ใช บริ หารประเทศ กำหนดวั นสถาปนาสลากกิ นแบ งรั ฐบาลป พ.ศ. ๒๔๘๒ วั นที่ ๕ เมษายน ๒๔๘๒ รั ฐบาลได โอนการ ดู แลการควบคุ มการออกสลากกิ นแบ งจากกระทรวง มหาดไทย ให มาอยู กั บกระทรวงการคลั ง แล วแต งตั้ ง คณะกรรมการชุ ดแรกเพื่ อการควบคุ มการออกสลาก มี พระยาพรหมทั ศศรี พิ ลาส เป นประธาน รั ฐบาลจึ ง กำหนดให วั นที่ ๕ เมษายน ๒๔๘๒ ถื อเป นวั นสถาปนา สลากกิ นแบ งรั ฐบาล สำนั กงานสลากในครั้ งนั้ น ตั้ งอยู ที่ บริ เวณศาลากลางจั งหวั ดพระนครและธนบุ รี หน า กระทรวงมหาดไทย ในป พ.ศ. ๒๔๘๗ เพิ่ มราคาสลากเป น ๒ บาท ป พ.ศ. ๒๔๙๑ เพิ่ มเป น ๓ บาท ป พ.ศ. ๒๔๙๒ เพิ่ ม เป น ๔ บาท ป พ.ศ. ๒๔๙๓ เพิ่ มราคาเป น ๕ บาท และ ๖ บาท ป พ.ศ. ๒๔๙๕ เพิ่ มเป น ๘ บาท จากนั้ น ก็ เป นราคา ๑๐ บาท มี การเปลี่ ยนแปลงราคาเรื่ อยมา จนป จจุ บั นฉบั บละ ๘๐ บาท ตามราคาหน าสลาก

ป ที่ กรมสรรพากรดู แลการออกลอตเตอรี่ ในป พ.ศ. ๒๔๗๗ รั ฐบาลของ พลเอกพระยา พหลพลพยุ หเสนา กำหนดให กรมสรรพากรเป น ผู รั บผิ ดชอบในการออกลอตเตอรี่ มี ๒ ชนิ ด ๑. ลอตเตอรี่ รั ฐบาลสยามนำเงิ นไปใช ร วมกั บ ภาษี ของประชาชน ๒. ลอตเตอรี่ พิ เศษรั ฐบาลสยาม เพื่ อเป นการ หารายได พิ เศษเพิ่ มเติ มจากลอตเตอรี่ รั ฐบาลสยามปกติ ลอตเตอรี่ ยุ คสลากกิ นแบ ง ลอตเตอรี่ ที่ ออกโดยกระทรวงมหาดไทย ได เปลี่ ยน ชื่ อว า สลากกิ นแบ ง แบ งออกเป น ๒ ชนิ ด ๑. สลากกิ นแบ งบำรุ งเทศบาลจั งหวั ด โดยอนุ ญาต ให จั งหวั ดต างๆ นำออกจำหน ายเพื่ อนำเงิ นมาบำรุ ง เทศบาลในจั งหวั ดต างๆ สลากกิ นแบ งประเภทนี้ จะพิ มพ ชื่ อจั งหวั ดต างๆ ที่ ดำเนิ นการจำหน ายสลาก ตั วอย างสลากประเภทนี้ เช น ของจั งหวั ดภู เก็ ต ป ตตานี กระบี่ นครศรี ธรรมราช ชุ มพร สงขลา พั ทลุ ง ชั ยภู มิ ชลบุ รี เป นต น ออกจำหน ายในป พ.ศ. ๒๔๗๗ และ ป พ.ศ. ๒๔๗๘ ๒. สลากกิ นแบ งบำรุ งเทศบาลทั่ วไป จำหน าย เพื่ อนำรายได มาใช ในงานสาธารณะทั่ วไป เช น โรงเรี ยน โรงพยาบาล

สำนั กงานกองสลากสร างในป พ.ศ. ๒๕๐๒

ประเภทการออกลอตเตอรี่ แบ งเป น ๕ ประเภท ๑. ประเภทหารายได ให กั บรั ฐนำไปใช ในการบริ หาร ประเทศ เช น สลากกิ นแบ งรั ฐบาล สลากบำรุ งจั งหวั ด สลากบำรุ งเทศบาล ๒. ประเภทหารายได ใช ในการบำรุ งสาธารณะ และด านการสั งคมสงเคราะห เช น สลากกิ นแบ งส งเสริ ม สวั สดิ การประชาชน สลากสาธารณกุ ศลและการกุ ศล สลากกิ นแบ งบำรุ งอาคารสงเคราะห และสั งคมสงเคราะห ๓. ประเภทช วยชาติ เช น สลากบำรุ งวั นชาติ สลากกิ นแบ งช วยชาติ ๔. ประเภทที่ ออกในโอกาสและเทศกาลต างๆ เช น สลากกิ นแบ งงานป ใหม สลากกิ นแบ งบำรุ งงาน ฉลองรั ฐธรรมนู ญ สลากกิ นแบ งบำรุ งกาชาด สลาก กิ นแบ งกาซิ โน สลากกิ นแบ งบำรุ งตรุ ษสงกรานต

๕. ประเภทที่ ออกเพื่ อหารายได เฉพาะกิ จ เช น สลากบำรุ งเสื อป า สลากบำรุ งพั นธุ ม าเพื่ อการทหาร สลากกิ นแบ งสงเคราะห เด็ กของสหประชาชาติ สลากสงเคราะห ทหารผ านศึ ก สลากสยามมิ นทร คนไทยจำนวนมากชอบเล นหวยโดยคิ ดว า สั กวั นหนึ่ งจะถู กรางวั ลใหญ สั กครั้ ง แต กว าจะถู ก เสี ยเงิ นไปเท าไหร แล วก็ ไม อยากจะคำนวณเลย

สํ านั กงานสลากสนามบิ นน้ํ า

“กองทุ นการศึ กษาโรงกลั่ นน้ ำมั นเอสโซ ศรี ราชาและพนั กงาน” ประจำป พ.ศ. ๒๕๕๘ นายภวั ต เลิ ศมุ กดา รองผู ว าราชการจั งหวั ดชลบุ รี เป นประธานในพิ ธี มอบทุ นการศึ กษา “กองทุ นการศึ กษาโรงกลั่ นน้ ำมั นเอสโซ ศรี ราชาและ พนั กงาน” ประจำป พ.ศ. ๒๕๕๘ ให แก นั กเรี ยนในเขตอำเภอศรี ราชา จำนวน ๓๑๘ ทุ น รวมเป นเงิ น ๘๖๘,๐๐๐ บาท โดยมี ดร.อดิ ศั กดิ์ แจ งกมลกุ ลชั ย กรรมการและผู จั ดการโรงกลั่ นน้ ำมั น บริ ษั ท เอสโซ (ประเทศไทย) จำกั ด (มหาชน) เป นตั วแทนมอบเงิ นสนั บสนุ น พร อมด วยหั วหน าส วนราชการ หน วยงานทางการศึ กษา และผู บริ หารของโรงกลั่ นน้ ำมั นเอสโซ ภายในงาน นอกจากจะมี การมอบทุ นแล ว ยั งมี ซุ มขนม ไอศกรี ม และกิ จกรรมเกม หลากหลาย โดยมี พนั กงานอาสาสมั ครมาต อนรั บน องๆ กั นอย างอบอุ น

สนั บสนุ นทุ นการศึ กษานิ สิ ตคณะวิ ศวกรรมศาสตร ศรี ราชา มหาวิ ทยาลั ยเกษตรศาสตร วิ ทยาเขตศรี ราชา เนื่ องในโอกาสวั นสถาปนาคณะวิ ศวกรรมศาสตร ศรี ราชา มหาวิ ทยาลั ย เกษตรศาสตร วิ ทยาเขตศรี ราชา โรงกลั่ นน้ ำมั นเอสโซ นำโดย คุ ณทิ พสุ คนธ ดวงทิ พย ผู จั ดการประชาสั มพั นธ และบริ หารสำนั กงาน บริ ษั ท เอสโซ ฯ ได ร วมแสดงความยิ นดี รำลึ กถึ งการก อตั้ งคณะฯ พร อมสนั บสนุ นทุ นการศึ กษา ให กั บนิ สิ ตเรี ยนดี

คลั งน้ ำมั นลำลู กกา เลี้ ยงอาหารและมอบอุ ปกรณ การศึ กษา แก โรงเรี ยนใน จ.ปทุ มธานี นายชั ชวาลย หงษ เจริ ญไทย ผู จั ดการคลั งน้ ำมั นเอสโซ ลำลู กกา และพนั กงานคลั งลำลู กกา บริ ษั ท เอสโซ ฯ ร วมกั นเลี้ ยงอาหารกลางวั น แก เด็ กนั กเรี ยน โรงเรี ยนร วมจิ ตประสาท จ.ปทุ มธานี นอกจากนี้ พนั กงานคลั งน้ ำมั นลำลู กกายั งได บริ จาคอุ ปกรณ การศึ กษา กี ฬา และเครื่ องใช สุ ขอนามั ยแก โรงเรี ยน อี กทั้ งร วมสนุ กกั บการเล านิ ทาน โดยน องๆ อนุ บาลและการแสดงจิ นตลี ลาประกอบเพลงของเด็ กนั กเรี ยน อี กด วย

เอสโซ รั บรางวั ลองค กรที่ มี ความรั บผิ ดชอบต อสั งคมดี เด น ระดั บทอง จากหอการค าอเมริ กั นในประเทศไทย นายกลิ น เดวี ส (ซ าย) เอกอั ครราชทู ตสหรั ฐอเมริ กาประจำประเทศไทย และนายดาเรน บั คลี ย (ขวา) ประธานหอการค าอเมริ กั นในประเทศไทย มอบรางวั ลองค กรที่ มี ความรั บผิ ดชอบต อสั งคมดี เด น ระดั บทอง และ รางวั ล Creative Partnership designation ของหอการค าอเมริ กั นในประเทศไทย ประจำป ๒๐๑๕ ให แก นายอิ ศรา สุ นทรวิ ภาต (กลาง) ที่ ปรึ กษาฝ ายกิ จกรรมองค กร และรั ฐกิ จสั มพั นธ บริ ษั ท เอสโซ ฯ ในงานฉลองโครงการรางวั ลองค กรที่ มี ความ รั บผิ ดชอบต อสั งคมดี เด น ของหอการค าอเมริ กั นในประเทศไทย พิ ธี จั ดขึ้ น ณ โรงแรมคอนราด กรุ งเทพฯ รั บผิ ดชอบต อสั งคม ร วมแบ งป นความคิ ด หลั กการ และการทำกิ จกรรมต างๆ เพื่ อร วมกั นสร างสรรค และพั ฒนาสั งคมให ดี ยิ่ งขึ้ นต อไป โดยในป นี้ เอสโซ ได รั บรางวั ลระดั บทอง เนื่ องจากได รั บรางวั ลเป นป ที่ ๖ ติ ดต อกั น พร อมกั นนี้ รางวั ลหุ นส วน เชิ งสร างสรรค เป นความร วมมื อระหว างหอการค าอเมริ กั นในประเทศไทย และสถานเอกอั ครราชทู ตสหรั ฐอเมริ กาประจำ ประเทศไทย ที่ ได มอบให เพื่ อยกย องสมาชิ กที่ มี ความคิ ดสร างสรรค และนวั ตกรรมใหม ๆ สำหรั บการจั ดทำโครงการ ความรั บผิ ดชอบต อสั งคม และสร างเสริ มสั มพั นธภาพอั นดี ระหว างประเทศไทยและสหรั ฐอเมริ กา โครงการรางวั ลองค กรที่ มี ความรั บผิ ดชอบต อสั งคมดี เด นนี้ จั ดขึ้ นโดย หอการค าอเมริ กั นในประเทศไทย เพื่ อยกระดั บการมี ส วนร วมในการมี ความ

เอสโซ สนั บสนุ นการจั ดนิ ทรรศการของศู นย ศิ ลปาชี พบางไทร ฯพณฯ อรรถนิ ติ ดิ ษฐอำนาจ องคมนตรี มอบของที่ ระลึ กแก นายอิ ศรา สุ นทรวิ ภาต ที่ ปรึ กษาฝ ายกิ จกรรมองค กรและรั ฐกิ จสั มพั นธ เพื่ อแสดงความ ขอบคุ ณที่ บริ ษั ทเอสโซ ฯ ได สนั บสนุ นการจั ดงานนิ ทรรศการเพื่ อเผยแพร ผลงาน รวมถึ งจำหน ายผลิ ตภั ณฑ และสาธิ ตการผลิ ตผลงานของศู นย ศิ ลปาชี พบางไทรฯ ซึ่ งจั ดขึ้ นระหว างวั นที่ ๙ – ๑๘ ตุ ลาคม ณ ไลฟ สไตล ฮอลล ชั้ น ๒ ศู นย การค า สยามพารากอน โดยในป นี้ บริ ษั ทเอสโซ ฯ ได มอบเงิ นสนั บสนุ นการจั ดกิ จกรรมของศู นย ศิ ลปาชี พบางไทรเป นจำนวนเงิ น ๒๐๐,๐๐๐ บาท

ปล อยลู กสั ตว ทะเลที่ โครงการฟาร มทะเลตั วอย างตามพระราชดำริ นายนี ล เอ. แฮนเซ็ น ประธานกรรมการและกรรมการผู จั ดการ บริ ษั ทเอสโซ ฯ ร วมกั บพนั กงานบริ ษั ท เอสโซ ฯ และบริ ษั ท เอ็ กซอนโมบิ ล จำกั ด ปล อยลู กปลา ลู กปู และลู กปลาหมึ ก ที่ โครงการฟาร มทะเลตั วอย างตามพระราชดำริ ศู นย วิ จั ย และพั ฒนาประมงชายฝ ง จ.เพชรบุ รี ในโอกาสนี้ บริ ษั ทฯ ได มอบโน ตบุ กจำนวน ๕ เครื่ อง ให แก ศู นย ฯ และ พนั กงานทั้ งหมดได เรี ยนรู เกี่ ยวกั บกิ จกรรมในการวิ จั ยและทำฟาร มทะเลและ ชายฝ งอย างยั่ งยื น กิ จกรรมคื นโอกาสสู สั งคมนี้ เป นส วนหนึ่ งของการสร างที ม ของหน วยงานดั งกล าว

รางวั ลการศึ กษาบุ ตรพนั กงานเอสโซ /เอ็ กซอนโมบิ ลประจำป ๒๕๕๘ นายนี ล เอ. แฮนเซ็ น ประธานกรรมการและกรรมการผู จั ดการ บริ ษั ท เอสโซ ฯ เป นประธานในงาน “พิ ธี มอบรางวั ลการศึ กษาและเกี ยรติ บั ตร เรี ยนดี แก บุ ตรพนั กงานของเอสโซ และเอ็ กซอนโมบิ ล” เมื่ อเร็ วๆ นี้ ที่ โรงแรม อิ นเตอร คอนติ เนนตั ล กรุ งเทพฯ ในป นี้ มี บุ ตรพนั กงานได รั บรางวั ลเป นทุ น การศึ กษาจำนวน ๔๘๙ คน ตั้ งแต ระดั บชั้ นประถมศึ กษา มั ธยมศึ กษา อาชี ว- ศึ กษา จนถึ งปริ ญญาตรี คิ ดเป นเงิ นรางวั ลทั้ งสิ้ นรวม ๒,๑๘๑,๐๐๐ บาท โครงการนี้ มี วั ตถุ ประสงค ที่ จะสนั บสนุ นด านการศึ กษาและเป นกำลั งใจ สำหรั บพั ฒนาการเรี ยนของบุ ตรพนั กงานโดยพิ จารณาจากผลการเรี ยน โครงการนี้ ก อตั้ งขึ้ นในป พ.ศ. ๒๕๑๕ โดยบริ ษั ทได มอบรางวั ลการศึ กษา แก บุ ตรพนั กงานอย างต อเนื่ องและได มอบทุ นการศึ กษาไปแล วทั้ งสิ้ นกว า ๑๑,๐๐๐ ทุ น คิ ดเป นเงิ นรางวั ลรวมทั้ งสิ้ นกว า ๒๔ ล านบาท

สนั บสนุ นโรงพยาบาลน้ ำพอง นายนี ล เอ. แฮนเซ็ น ประธานกรรมการและกรรมการผู จั ดการ บริ ษั ทเอสโซ ฯ และ นายชุ มชนิ ตร จิ ตต หมั่ น รองประธานบริ ษั ท เอ็ กซอนโมบิ ล เอ็ กซ โพลเรชั่ น แอนด โพรดั กชั่ น โคราช อิ งค ร วมกั นมอบเงิ น ๑๙๘,๐๐๐ บาท ให แก นายแพทย วิ ชั ย อั ศวภาคย ผู อำนวยการโรงพยาบาลน้ ำพอง เพื่ อใช ในการจั ดซื้ ออุ ปกรณ ทางการแพทย นายมงคลนิ มิ ตร เอื้ อเชิ ดกุ ล ผู จั ดการฝ ายกิ จกรรมองค กรและรั ฐกิ จสั มพั นธ นายมนต ชั ย ทองมี ศรี ผู จั ดการศู นย ผลิ ตก าซน้ ำพอง และนายอิ ศรา สุ นทรวิ ภาต ที่ ปรึ กษาฝ ายกิ จกรรมองค กรฯ ได ร วมในพิ ธี มอบเงิ นดั งกล าว

เอ็ กซอนโมบิ ล เอ็ กซ โพลเรชั่ นฯ บริ จาคสิ่ งของจำเป นให บ านแคนทอง บริ ษั ท เอ็ กซอนโมบิ ล เอ็ กซ โพลเรชั่ น แอนด โพรดั กชั่ น โคราช อิ งค บริ จาคสิ่ งของจำเป นสำหรั บเด็ กเล็ ก อาทิ ผ าอ อม นมผง นม UHT และผลไม สด ให แก สถานสงเคราะห เด็ ก บ านแคนทอง จ. ขอนแก น

Page 1 Page 2 Page 3 Page 4 Page 5 Page 6 Page 7 Page 8 Page 9 Page 10 Page 11 Page 12 Page 13 Page 14 Page 15 Page 16 Page 17 Page 18 Page 19 Page 20 Page 21 Page 22 Page 23 Page 24 Page 25 Page 26 Page 27 Page 28 Page 29 Page 30 Page 31 Page 32 Page 33 Page 34 Page 35 Page 36